كارايي روش هاي نمونه برداري فاصله اي در برآورد ويژگي هاي زيست سنجي توده هاي تنك بنه (Pistacia atlantica subsp. mutica) در زاگرس

سابقه و هدف: روش هاي نمونه برداري فاصله اي مجموعه اي از روش هاي پركاربرد در برآورد ويژگي هاي كمي جنگل به شمار مي روند، اگرچه هر كدام از اين روشها و برآوردكننده هاي مربوط به آنها با توجه به عوامل مختلف (مانند شرايط محيطي، تراكم توده و توزيع درختان) از كارايي متفاوتي برخوردار هستند. بنابراين با توجه به اهميت روشهاي فاصله اي و جايگاه آنها در برآورد ويژگي هاي كمي با صرف هزينه و زمان اندك، آگاهي از نحوه عملكرد اين روشها در جنگل هاي تنك ضروري به نظر مي رسد. اين مطالعه با هدف بررسي كارايي 12 روش نمونه برداري فاصله اي مهم در جمع آوري ويژگي هاي زيست سنجي درختان بنه (تعداد در هكتار و درصد تاج پوشش) در توده هاي تنك زاگرس انجام شد. اين مطالعه روشهاي فاصله اي را در دو گروه تك و چند فاصله اي بررسي مي نمايد. همچنين شناسايي برآوردكننده مطلوب در هر روش نيز از اهداف اين پژوهش قرار گرفت و كارايي اين روش ها در شرايط يكسان مورد مقايسه قرار گيرند. مواد و روش ها: يك توده از درختان بنه با تراكم بسيار كم (44/19 پايه در هكتار) در جنگل تحقيقاتي بنه فيروز آباد استان فارس انتخاب شد. با استفاده از يك شبكه 100×100 متر، 46 نقطه نمونه برداري در داخل محدوده مورد مطالعه قرار گرفت. شش روش نمونه برداري تك فاصله اي و شش روش نمونه برداري چندفاصله اي براي برآورد ويژگي هاي مورد بررسي بكار رفتند. دقت نتايج حاصل از اين روشها با استفاده از مجذور ميانگين مربعات خطا و صحت آنها توسط معيار صحت و مقايسه ميانگين ها با مقدار واقعي با استفاده از آزمون t تك نمونه اي ارزيابي گرديد. يافته ها: با استفاده از دو معيار صحت و دقت، برآوردكننده هاي مناسب در روشهاي تك فاصله اي نزديك ترين فرد (كوتام و همكاران)، نزديكترين همسايه (كوتام و كورتيس) و مربع تي (بايت) و روش هاي چند فاصله اي مربعي با نقطه مركزي (كوتام و كورتيس) شناسايي شدند. براي برآورد تراكم و درصد تاج پوشش، دو روش تك فاصله اي نزديكترين فرد (با برآوردكننده كوتام و همكاران) و نزديكترين همسايه (با برآوردكننده كوتام و كورتيس) بهترين كارايي را داشتند. از ميان روش هاي چند فاصله اي روش بايت و رايپلي (معيار صحت 7/3 درصد و 05/0 > p) براي برآورد تراكم و روش هاي تركيبي (معيار صحت 36/2 درصد و 05/0 > p) و نقطه مشترك (معيار صحت 36/2 درصد و 05/0 > p) براي اندازه گيري درصد تاج پوشش مناسب بودند. نتيجه گيري: به طور كلي، دو روش تك فاصله اي نزديكترين فرد و نزديكترين همسايه براي برآورد صحيح و دقيق ويژگيهاي زيست سنجي درختان بنه در توده تنك مورد مطالعه از كارايي لازم برخوردار بودند. در مطالعات آتي مي توان به تاثير اندازه شبكه نمونه برداري و نحوه توزيع درختان بر كارايي روش هاي فاصله اي پرداخت.