كودكان آرمانشهرها؛ تربيت كودكان در آرمانشهرهاي مصلحان و فيلسوفان

آرمانشهر در اصطلاح، يعني جامعه يي كه داراي ساختاري سياسي، اقتصادي، اجتماعي، آموزشي و... باشد كه بتواند حداكثر اعضاي تابع خود را به حداكثر سعادت ممكن برساند. در واقع، نگارش آثار آرمانشهر گرايانه از اين جهت نيست كه نويسندگان اين آثار اميدوار به تشكيل چنان ساختاري در كشور خود - يا در سرزميني ديگر - باشند، بلكه بقول افلاطون، اين آثار بمنزله الگويي هستند كه كشورها هرچه از آنها استفاده كنند، بيشتر به هدف خود در سعادتشان ميرسند. آرمانشهر گرايي با افلاطون آغاز شد و فلاسفه ديگر چه در جهان اسلام و چه در غرب، آن را دنبال كردند. در اينجا قصد نداريم به آرمانشهر پردازان مهم تاريخ فلسفه بپردازيم، بلكه هدف عمده ما نگرشي بر تربيت كودكان در آرمانشهرهاي مصلحان و فيلسوفان است. براساس آنچه بحث كنندگان از امر تربيت گفته اند، مدلول تربيتي دو معنا دارد؛ يكي معناي عام و ديگري معناي خاص. آرمانشهر گرايان تأكيد بسيار زيادي بر آموزش و پرورش كودكان و نوجوانان در هر دو معنا دارند و بر آن بعنوان وسيلهٔ عمده ايجاد تغييرات اجتماعي تكيه ميكنند. آراء تربيتي افلاطون، ارسطو، آگوستين، فارابي، توماشو كامپلانا، توماس مور بعنوان نمايندگان شرقي و غربي تعداد پرشمار آرمانشهر گرايان مورد بررسي قرار گرفته است. اغلب آرمانشهرها از يك اصول كلي و منطقي پيروي ميكنند؛ اتوپياهاي غربي در پاره يي از نكات جزئي، مانند دين و نوع نگاه آنها نسبت به انسان و خدا و... با آرمانشهرهاي شرقي متفاوتند. در پايان ذكر اين نكته خالي از فايده نيست كه اغلب معنويت و الهي بودن، جان كلام مدينه هاي فاضله شرقي است؛ در حالي كه ماديت و صرف زميني و خاكي بودن، جان كلام اتوپياهاي غربي است و اين امر در نگرش ايشان در تربيت كودكان نيز مشهود است. در كل آرمانشهر گرايي تأكيد بسيار زيادي بر آموزش و پرورش دارد و بر تعليم تربيت بعنوان وسيله عمده ايجاد تغييرات اجتماعي آرام تأكيد ميكند.