بررسي تطبيقي مفهوم شهود ذات در ديدگاه حسين بن منصور حلاج و رالف والدو امرسون در پرتو ايده آليسم افلاطون

فلسفه استعلايي امرسون، كه در آن هستي و بشريت دخيل هستند، با تجلّي «اَبَر روح» و مضمون وحدت با ذات مطلق در انأالحق حلّاج همسواست . علاوه بر اين، انديشه هستي شناسي و لاهوت گرايي افلاطون، تأمّل عميق ذات و ارتباطات هستي را به گونه اي ايجاب مي‌كند كه شخص قادر به شهود ذات مطلق باشد؛ شهود ذاتي كه حقيقت موجودات ملبّس به هستي را آشكار ساخته و توجّه ما را به ذات بنيادين معطوف مي نمايد. در عين حال، تعريف افلاطون از مطلق، برحسب تئوري فرم و مُثُل، راه را براي پذيرش جهاني تصوّف توسط پيروان آن مي‌گشايد. براي درك شهود ذاتي نياز مبرمي به يافتن زبان مشترك (زبان فطرت) ميان فرهنگ هاي گوناگون احساس مي شود. تحقيق حاضر با اعتقاد به اينكه خير افلاطوني در قالب ايده آليسم عرفاني وصول به چنين زبان مشتركي را محقّق مي سازد، كار خود را آغاز نمود. سپس در يك بررسي تطبيقي آراي حلّاج و امرسون مشاهده شد كه اين دو صوفي با وجود تفاوت هاي زباني، فرهنگي و فرقه اي به علّت تفكّر آرمان گرايانه مشابهت هاي حيرت انگيزي دارند كه نشانگر پيوند عميق فكري - فلسفي ايشان است و اين دو از طريق لاهوت گرايي افلاطوني در مسلك عرفاني به هم پيوند مي يابند و همدل مي شوند.