مقايسه اثربخشي آموزش تفكر انتقادي به شيوه تمثيل و چرخه كارپلوس بر فرايندهاي شناختي تحليل، استنباط، ارزشيابي، استدلال استقرايي و استدلال قياسي

Comparing The Effectiveness of Critical Thinking Instruction Trough Carplus Cycle and Allegory Method on Cognitive processes of Analysis, Inference, Evaluation, Inductive and Deductive Reasoning

آموزش تفكر انتقادي به انگيزه براي يادگيري، كسب مهارت‌هاي حل مسأله، تصميم‌گيري، استدلال و افزايش مهارت‌هاي شناختي منجر مي‌شود و پژوهش‌هاپژوهش‌ها نشان مي‌دهد تفكر انتقادي را مي‌توان با تمرين و آموزش ارتقا داد.  بنابراين، با توجه به نقش اساسي شيوه‌هاي آموزشي هدف، اين پ‍ژوهش مقايسه اثربخشي آموزش تفكر انتقادي به‌روش چرخه كارپلوس و تمثيل به دانش‌آموزان بود. روش پژوهش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون، با استفاده از گروه‌هاي كنترل با انتخاب تصادفي بود. همچنين، طرح پژوهش داراي دو گروه آزمايش (1 گروه آموزش چرخه كارپلوس؛ 2 گروه آموزش تمثيل) و يك گروه كنترل بود. جامعه آماري پژوهش شامل كليه دانش‌آموزان دختر پايه سوم راهنمايي شهرستان سقز (730 نفر) در سال 1391 بود. شيوه نمونه گيري پژوهش خوشه اي چندمرحله اي بود؛ بدين صورت كه از ميان نواحي دو گانه شهر سقز به‌طور تصادفي ناحيه يك انتخاب شد و سپس بر اساس فهرست موجود در ناحيه يك، از ميان مدارس دولتي اين ناحيه، دو مدرسه و از  ميان دانش آموزان پايه سوم اين مدارس تعداد 60 نفر انتخاب و سپس به روش جايگزيني تصادفي به دو گروه آزمايش و  يك گروه كنترل تقسيم شدند. داده‌هاي پژوهش با پرسشنامه تفكر انتقادي كاليفرنيا فرم « ب » به‌دست آمد و براي تحليل داده‌ها  از ميانگين، انحراف معيار و تحليل كوواريانس چندمتغيره استفاده شد. يافته‌ها نشان داد آموزش تفكر انتقادي به‌شيوه تمثيل و چرخه كارپلوس مهارت تحليل انتقادي، ارزيابي انتقادي، استنتاج انتقادي، قياس انتقادي و مهارت استقرا را بهبود مي‌بخشد (05/0>P)؛ اما بين اثربخشي آموزش تفكر انتقادي به‌شيوه تمثيل و چرخه كارپلوس تفاوت معني‌داري وجود نداشت. همچنين، نتايج نشان داد كه تقريباً آموزش به‌شيوه فنّ تمثيل از آموزش به‌شيوه چرخه كارپلوس مؤثرتر است. بنابراين، براي كمك به دانش‌آموزان به منظور اينكه چگونه آموختن را بياموزند و به مهارت‌هاي تفكر انتقادي، همچون: استنتاج، ارزشيابي، قياس، استقرا و تحليل دست يابند، مي‌توان از روش‌هاي جديد تدريس مانند شيوه تمثيل و چرخه كارپلوس استفاده كرد.

This study was conducted to examine the results of comparing critical thinking components instruction effectiveness (by metaphor and Karplus cycle), on cognitive processes of analysis, inference, evaluation, inductive and deductive reasoning of third grade guidance school female students in Saqez. An experimental method with the design of three control and experimental groups undergoing pretest and posttest was used. The research instrument was the California critical thinking Questionnaire. The subjects were selected from the thirth grade guidance school girl students in Saqez, using the multistage cluster sampling. The subjects were classified into control and experimental groups, randomly. A sample was comprised of 60 students, 20 in each group. Experimental treatment was conducted on the experimental groups during 12 sessions and then posttests for 3 groups were administrated on the subjects. Statistical analysis was conducted by analysis of multivariatetests (MANCOVA) for all of research hypotheses. Results showed that the critical thinking components instruction by metaphor and Karplus cycle have significant effects on critical thinking components in the third grade guidance school female students (P<.5), but instruction by metaphor and Karplus cycle have a same effects. These findings show that critical thinking components instruction leads to critical thinking components increase in students. Therefore by using critical thinking instruction, we can increase and improve the current and future components of student's critical thinking.