گازرخ، گنجينه اي پنهان در دل سنگ

گاز رخ از عناصر گياهي نيمه گرمسيري بوده و رويشگاه هاي آن در ناحيه اقليمي صحارا - سندي حوالي درياي مرده، درياي سرخ، سومالي، عربستان، عمان، امارات، ايران پاكستان گسترده شد ه است. پراكنش گاز رخ در ايران به نواحي كوهستاني هرمزگان و بلوچستان مي شود. اين درخت صخره زي و عمدتا روي ماسه سنگ شكاف دار، شيل و شيست رويش دارد. اقليم رويشگاه اين گياه، گرم و خشك، بدون دوره يخبندان با ميانگين بارندگي 200-180 ميلي متر، ميانگين دما 27 -- 26 درجه سانتيگراد و متوسط تبخير سالانه 3448 ميلي متر است. خاك رويشگاه هاي آن سطحي تا خيلي عميق با بافت هاي متفاوت، اسيديته 7/85 تا 8/3، هدايت الكتريكي 1/36 تا 4/50 دسي زيمنس بر متر و بدون محدوديت شوري است. اين درخت با داشتن ارزش هاي حفاظتي، زيستگاه وحوش، توليد علوفه، تامين سوخت، پرورش زنبورعسل، اجيل، روغن خوراكي، دارويي و صنعتي، مي تواند نقش كليدي در اقتصاد منطقه ايفا كند. دانه هاي آن حاوي حدود 53/9 درصد روغن است كه در بازار جهاني به قيمت هر كيلو 100 دلار داد و ستد مي شود. از گونه هاي بسيار مقاوم به كم آبي و خشكي بوده و قادر به سازگاري و گسترش در ناحيه اقليمي صحارا - سندي با كمترين نياز آبي است. براي احياي رويشگاه گاز رخ و گسترش آن در ناحيه جنوب شرق ايران مي توان از بذركاري مستقيم و نهال كاري با بهره گيري از سيستم هاي ذخيره رطوبتي مانند بانكت هاي هلالي، استفاده از بقاياي گياهي و ورقه هاي پلي اتيلني بهره گرفت.