برآورد تكتونيك فعال نسبي مخروط‌افكنه‌هاي دامنه شرقي زيركوه، شرق ايران

Relative active tectonic estimating of Easter slopes alluvial fans of Iran’s East Zirkouh

حوضه زيركوه در بخش شمالي زمين درز سيستان در خاور ايران قرار دارد. در بخش خاوري اين حوضه گسل اردكول رخنمون دارد كه از شش قطعه اصلي (كريزان ۲۸، بهن‌آباد ۸.۸، آبيز ۳۲، گازكون ۲۰، معين‌آباد ۳۰.۴، قال ماران ۱۲ (كيلومتر)) و دو قطعه فرعي تشكيل ‌شده است. حوضه زيركوه در بخش شمالي گسل اردكول قرار دارد. بررسي شاخص هاي مورفولوژي بر روي 20 مخروط افكنه و 33 حوضه آبريز كه از آن جمله مي‌توان به: 1 شاخص هاي در ارتباط با حوضه آبريز مانند شاخص تقارن توپوگرافي عرضي (T) (كريزان: 4/0، بهن آباد: 5/0و آبيز: 45/0)، عدم تقارن حوضه زهكشي  (AF)(كريزان: 27/11، بهن آباد: 6/10 و آبيز: 63/14)، شاخص شكل حوضه (Bs (كريزان: 98/3، بهن آباد: 8/4 و آبيز: 25/5)، تراكم سطحي آبراهه‌ها (P)، عامل شكل حوضه، فرم حوضه، ضريب فشردگي و نسبت كشيدگي. 2 شاخص هاي در ارتباط با مخروط افكنه هاي منطقه مورد مطالعه از جمله خميدگي مخروط‌ افكنه‌ها(β)  (كريزان: 93/15، بهن آباد: 6/14 و آبيز: 7/14)، ضريب مخروط‌گرايي (كريزان: 84/0، بهن آباد: 9/0و آبيز: 8/0) و تغييرات ارتفاعي (قطعات گسلي كريزان، بهن‌آباد و آبيز به ترتيب 5/1193، 75/1205 و 6/1214 متر) و نيمرخ‌هاي طولي مخروط افكنه ها. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده از بررسي شاخص ها، منطقه در كلاس 1 فعاليت تكتونيكي (فعاليت بالاي تكتونيكي) قرار مي‌گيرد. به‌طوركلي نتايج حاصله نشان داد اگرچه در مقادير به‌دست‌آمده تفاوت هايي است اما به‌طوركلي از سمت شمال (قطعه كريزان) به سمت جنوب (قطعه آبيز) ميزان فعاليت تكتونيكي افزايش ‌يافته (شاخص ارزيابي نسبي فعاليت تكتونيكي (Iat) براي سه قطعه كريزان، بهن‌آباد و آبيز به ترتيب 4/1، 3/1 و 1/1). با توجه به نمودار ارتفاعي و نيمرخ هاي طولي مخروط‌ افكنه‌ها، نرخ فعاليت قطعات گسل اردكول با هم متفاوت و اين ميزان از بخش مياني هر قطعه به سمت حاشيه  آن كاهش مي يابد.

Zirkouh basin standed in the northern segment of Sistan cuts ground in Easter Iran. Ardakul fault exposed in the eastern segment of this basin, which made of six basic segment (Korizan 28 Km, Bohn Abad 8.8 Km, Abiz 32 Km, Gazkun 20 Km, Moein Abad 30.4 Km, GhalMaral 12 Km, 10 Km and two subsegment. Evaluating of morphology indexes on twenty alluvial fans and thirty three drainage basin, including topography symmetry index (T) (Korizan: 0.4, Bohn Abad: 0.5 and Abiz: 0.45), asymmetrical drainage environment (Af) (Korizan: 11.27, Bohn Abad: 4.8 and Abiz: 5.25), surface density of drainage (P) were calculated. The activity of basin shape, basin shape, compression factor, elongation factor were also calculated, Indicators associated with alluvial fans of studied region including: alluvial fans curvature (B) (Korizan: 15.93, Bohn Abad: 14.6 and Abiz: 14.7), spire factor (Korizan: 0.84, Bohn Abad: 0.9 and Abiz: 0.8) and elevation differences (Korizan faults segments, Bohn Abad and Abiz respectively, 1193.5, 1205.74 and 1214.6) and longitudinal profiles of alluvial fans. According to the results of the surveying of indicators, the region is in tectonic activity class 1 (high tectonic activity). Overall (generally) the obtained results showed that although there are differences in obtained values but generally, tectonic activity increased from the north (Korizan piece) to the south (Abiz segment) (relative evaluation index of tectonic activity (Iat) for three pieces of Korizan, Bohn Abad and Abiz to respectively 1.4, 1.3 and 1.1). According to the height chart and longitudinal profiler of alluvial fans, the rate of Ardakul fault segments are different and the amount reduced from the middle of each side to the its border.