عوامل پيش‌بيني كننده رفتارهاي مرتبط با سلامت دهان و دندان در بيماران مبتلا به ديابت با استفاده از مدل ارتقاي سلامت پندر

Factors predicting oral health-related behaviors in diabetic patients using Pender’s Oral Health Promotion Model

مقدمه: شناسايي عوامل تاثيرگذار بر اتخاذ رفتارهاي بهداشت دهان در بيماران ديابتي گامي كليدي در ارتقاي سلامت دهان است. بنابراين، هدف مطالعه حاضر تعيين عوامل پيش‌بيني كننده رفتارهاي بهداشت دهان در ديابتي‌ها با استفاده از الگوي ارتقاي سلامت پندر بود. مواد و روش‌ها: در يك مطالعه توصيفي- مقطعي با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي و مستمر، 256 بيمار ديابتي بطور داوطلبانه در مطالعه شركت كردند. ابزار گردآوري داده‌ها پرسش‌نامه خودگزارشي محقق‌ساخته با هدف اندازه‌گيري سازه‌هاي مرتبط با الگوي ارتقاي سلامت پندر در حوزه سلامت دهان و دندان در بيماران ديابتي به كار گرفته شد. در پايان، داده‌ها با استفاده از آزمون‌ آناليز واريانس يك‌طرفه، ضريب همبستگي پيرسون و رگرسيون خطي ارزيابي شدند (05/0 =?). يافته‌ها: فراواني رفتار مسواك زدن در بيماران 73/0 ± 14/1 بار در روز بود. با افزايش سطح تحصيلات، رفتارهاي خودمراقبتي بهداشت دهان (118/0 = r)، منافع درك شده (107/0 = r) و تعهد به عمل (130/0 = r) افزايش يافت. به استثناي ارتباط بين سازه هنجارهاي بين فردي، الگو سازي بين فردي با بهداشت دهان و خود كارآمدي با احساس منفي و منافع درك شده، همبستگي همه‌ي متغيرهاي مدل پندر با بهداشت دهان معني‌دار بود‌. سازه‌‌هاي مدل %3/48 واريانس رفتار بهداشت دهان را در بيماران ديابتي پيش‌بيني نمود. نتيجه‌گيري: در طراحي مداخلات آموزشي در حوزه‌ي بهداشت دهان و دندان بيماران ديابتي، بر شناسايي موانع و علل ضعف خود كارآمدي و استراتژي‌هاي ارتقاي آن و پررنگ‌سازي نقش سازه تعهد براي عمل به منظور اثر بخشي حداكثري برنامه‌هاي آموزشي تاكيد مي‌شود. كليد واژه‌ها: بهداشت دهان، ديابت شيرين، خودكارآمدي، نگرش، آموزش بهداشت.

Introduction: Identification of factors affecting oral health behaviors is a key step for promotion of oral health in diabetic patients. The aim of the present study was to determine factors predicting oral health behaviors in diabetic patients, using the Penderʹs Oral Health Promotion Model. Materials & Methods: A total of 256 diabetic patients were included in this cross-sectional study voluntarily using a continuous random sampling technique. A self-report researcher-designed questionnaire was used to collect data in order to measure the constructs related to Penderʹs Oral Health Promotion Model in diabetic patients. Data was analyzed with one-way ANOVA, Pearson’s correlation coefficient and linear regression (? = 0.05). Results: The frequency of toothbrushing behavior in patients was 1.14 ± 0.73 times daily. Self-care behaviors related to oral health (r = 0.118), perceived benefits (r = 0.107) and the commitment to action (r = 0.130) increased with an increase in educational level. All the variables exhibited significant correlation with Pender’s Oral Health Promotion model, except for the correlations between interpersonal construct norms and interpersonal modeling and oral health, and correlations between self-efficacy and negative fillings and perceived benefits. The Model predicted 48.3% of the variance in oral health behaviors in diabetic patients. Conclusion: The emphasis is on identifying barriers and weaknesses of self-efficacy and strategies to promote it and maximize the role of structural commitment to actions in order to increase the efficacy of educational programs for diabetic patients. Key words: Attitude, Diabetes mellitus, Health education, Oral Health, Self-efficacy.