بررسي روند تغييرات مكاني و زماني پارامترهاي دمايي در پهنه ايران

چكیده چكیده[1] در حال حاضر تغییر و نوسانات اقلیمی به همراه ناهنجاری‌های حاصل از آن یكی از مسائل مهم و مطرح جهانی است. آشكارسازی تغییرات دما و بارش به‌عنوان مهم‌ترین عناصر اقلیمی یك منطقه، به‌عنوان شاهدی اولیه تغییرات اقلیمی در بسیاری از مناطق جهان استفاده می‌شود. هدف این تحقیق بررسی روند دمای ایران در مقیاس‌های زمانی سال، فصل و ماه است. بدین منظور داده‌های میانگین حداقل، متوسط و حداكثر دما، برای 38 ایستگاه همدید كشور با پراكنش مناسب طی دوره 50 ساله (2010-1960)، از سازمان هواشناسی كشور دریافت و روند پارامترهای دمایی توسط آزمون‌ ناپارامتریك من كندال بررسی گردید. نتایج تحقیق نشان داد كه در اكثر ایستگاه‌ها روند كلی دما در مقیاس‌های مختلف زمانی افزایشی است كه شدت آن از حداقل دما به حداكثر دما كاهش می‌یابد. در مقیاس ماهانه، ژوئن و جولای و در مقیاس فصلی تابستان افزایش دمای بیشتری دارند. هرچند برای پارامترهای حداكثر و متوسط دما، فراوانی ایستگاه‌ها دارای روند افزایشی در زمستان بیشتر است اما برای تعداد كمی از ایستگاه‌ها معناداری مشاهده گردید. درحالی‌كه در فصول گرم سال به‌ویژه تابستان، فراوانی ایستگاه‌های داری روند افزایشی معنادار، بیشتر است. ازنظر مكانی نیز ایستگاه‌های واقع در دامنه‌های رشته‌كوه البرز، جنوب غرب و جنوب شرق ایران افزایش دمای بیشتری را نسبت به سایر نواحی كشور تجربه كرده‌اند و در ایستگاه‌هایی نظیر شهركرد، ارومیه، خرم‌آباد و بندرعباس روند پارامترهای دما در مقیاس‌های مختلف زمانی عمدتاً كاهشی است.