دلالت براهين ابن سينا در اثبات مجردبودن نفس ناطقه بر مادي نبودن قوه خيال

The Implication of Ibn Sinaʹʹs Demonstrations for Immortality of Rational Soul on Immortality of Imagination

مجردبودن نفس ناطقه يكي از مباحث بسيار مهم در فلسفه ابن سينا و انسان شناسي او است. ابن سينا براهين متعددي بر اثبات اين مطلب اقامه مي كند. او با استفاده از وضع و محاذات نداشتن صور معقول، قدرت نامتناهي نفس در ادراك اين گونه صور و بي نيازي نفس ناطقه در برخي از ادراكات خويش از آلات جسماني، اين مطلب را اثبات مي كند. با وجود اين، وي منكر تجرد قوه خيال است و آن را مادي مي داند. نگارنده در پژوهش حاضر با بررسي و تحليل اين براهين، با بيان دلالت آنها تجرد قوه خيال را اثبات مي كند و مي گويد صور خيالي وضع و محاذات ندارند، قوه خيال قدرت نامتناهي در ادراك صور خيالي دارد و در برخي ادراكاتش از آلات بدني و محسوس بي نياز است.

The immortality of the rational soul is one of the most important issues of Ibn Sina’s philosophy and anthropology. He poses many arguments in proving this subject. Ibn Sina proves the immortality of rational soul by not having relation or position of the intelligible concepts, indefinite power of the rational soul in his actions as well as its needlessness to sensible faculties in some of its perceptions. In spite of the fact, Ibn Sina denies the immortality of imagination faculty and, therefore, in his view, this faculty is material. In this essay, the author, analyzing these proofs, is going to prove that they also prove the immortality of imaginary faculty for lack of any relation or position in the case of imaginary concepts, its indefinite power of imagination in actions and its needlessness to sensible faculties in some perceptions.