برهان صديقين صدرايي ابن‌سينا؛ تامّلي در نظر صدرالمتالهين درباره صديقين بودن برهان سينوي

Ibn Sina’s Sadraean Sidiqin Argument

از ديدگاه ابن‌سينا براهيني برهان صديقين هستند كه واجب‌الوجود را صرفاً با تامل در نفس وجود به اثبات برسانند. وي مدعي است كه در تقريرهاي خود از برهان صديقين معيار فوق را رعايت نموده است؛ امّا صدرا برهان شيخ را اولاً، به دليل عدم تامل در نفس وجود و ثانياً، به علت استفاده از مفهوم موجود و نه حقيقت وجود برهان صديقين نمي‌داند. در اين مقاله جهت بررسي اشكال صدرا ابتدا تقريري از برهان صديقين در آثار شيخ يعني تقرير كتاب نجات و صورت‌بندي آن در منطق محمولات مرتبه اول بيان مي‌شود. سپس نشان داده مي‌شود كه اولاً، بر اساس مباني متافيزيكي شيخ، هيچ‌يك از دو جنبه نقد صدرا به برهان سينوي وارد نيست؛ ثانياً، حتّي با وجود پذيرفتن مباني متافيزيكي صدرا چنان‌چه تعريف مفاهيم واجب‌الوجود و ممكن‌الوجود را به كمك مفهوم عليّت تغيير دهيم، برهان صديقين سينوي ديگري به دست مي‌آيد كه اشكال صدرا را منحل مي‌كند.

Ibn Sina Characterizes Sidiqin Argument as an argument by means of which the existence of Necessary Being is proved just on the basis of reflecting on the nature of being. He claims that his versions of the argument satisfy the criterion, really. Mulla Sadra, however, argues first that Ibn Sina’s arguments are not, properly speaking, based on reflecting on the nature of being, and second that they are based on reflecting on the concept of being. Here, we first formalize one of the Ibn Sina’s arguments, namely the version of Najat. Then we argue that based on Ibn Sina’s metaphysical system, Sadra’s objections do not work. Finally, we propose that if one redefines necessary being and contingent being by use of causality, then one reaches to a new version of Ibn Sina’s Sidiqin Argument that dissolves Sadra’s objection.