پهنه‌بندي مناطق مستعد كشت زعفران در كرمانشاه: رهيافتي براي تغيير الگوي كشت ومقابله با كمبود آب

Cultivable Area Zoning of Saffron in Kermanshah Province: An Option for Crop Pattern Change to Cope Water Scarcity

زعفران جزء محصولات سالم و ارگانيك كشور است. اين محصول با برنامه ‌ريزي مدون و ايجاد زيرساخت ‌ها مي‌تواند سهم مهمي در صادرات بخش كشاورزي كشور داشته باشد.زعفران جزء محصولاتي است كه به آب كمي نياز داشته و براي استفاده بهينه از منابع آب ‌وخاك و جايگزيني با گياهان داراي مصرف بالاي آب پيشنهاد مي‌شود. هدف اصلي اين پژوهش، تعيين نواحي مستعد كشت زعفران در استان كرمانشاه با توجه به برخي پارامترهاي اصلي مؤثر در آن است. در اين پژوهش از آمار و اطلاعات 20 ساله ايستگاه‌ هاي هواشناسي استان در دوره 1994 تا 2013 براي تعيين پارامترهاي اقليمي شامل ميانگين دما، بارش، تعداد روزهاي يخبندان استفاده شد. به منظور ارتقاء دقت نقشه ‌هاي پهنه ‌بندي استان از آمار و اطلاعات سه ايستگاه هواشناسي سنندج، قروه و ايلام در شمال و جنوب استان نيز استفاده گرديد. نقشه سطوح ارتفاعي استان كرمانشاه (DEM)، شيب، استعداد اراضي تهيه و براي تشكيل يك پايگاه اطلاعات مكاني براي منطقه مورد مطالعه استفاده شد. نقشه ‌هاي مورد نياز وارد محيط نرم‌افزار ArcGIS 10شده سپس اطلاعات توصيفي نقشه به آن ‌ها اضافه شد. بر اساس شرايط مورد نياز براي هر كدام از پارامتر ها، با توجه به منابع مورد استفاده در اين پژوهش و روش تحليل سلسله مراتبي، AHP وزن دهي به لايه‌ها و كلاسه‌ بندي نقشه ‌ها انجام شد. درنهايت، هم‌ پوشاني لايه ‌ها در محيط ArcGIS10انجام شد. نتايج به‌دست‌آمده نشان داد كه 80/20 درصد شامل7/5082 كيلومتر مربع از مساحت استان، مناطقي شامل كرمانشاه، ماهيدشت، اسلام‌ آباد، نواحي جنوبي شهرستان جوانرود، روانسر، كنگاور، بخش‌ هايي از شهرستان صحنه، گيلان ‌غرب و سرپل ‌ذهاب براي كشت زعفران شرايط مناسبي دارند، همچنين 3/13درصد مساحت استان شامل 2/3258 كيلومتر مربع در استان كرمانشاه شرايط نامناسبي براي كشت زعفران دارند.

Saffron is a healthy and organic product. Regular planning and ordered infrastructure can play an important role in the terms of exportation of agricultural products. Saffron is a low water consumer plant and highly recommended for water consumption optimization. It can be replaced by the plants with high water consumption. The main aim of this study was to identify suitable areas to saffron harvesting in Kermanshah province with regard to some of the main effective factors. Twenty years of meteorology data (19942013) from Applied Meteorology Research Center of Kermanshah including temperature, precipitation, number of frost days was used for this investigation. Also information of three meteorological stations in Sanandaj and Qorveh, In the North of Kermanshah and Ilam in the south of Kermanshah were used to enhance the accuracy of the zoning maps. Digital Elevation Map (DEM) of Kermanshah, slope and vegetation of land cover were prepared as the inputs of ArcGIS10 to draw a spatial data base of the studies area. At the end, the descriptive information was added to the map. Based on the requirements for each parameter, regard to the sources used in this study and using AHP method, the weighting procedure was done in different layers and classifying maps. Finally, overlapping layers in the ArcGIS10 were provided. The results showed that in some areas of Kermanshah, Mahidasht, Islamabad, the southern part of Javanrood, Rawansar, Kangavar, GilaneGharb and Sarpolezahab were favorable conditions for saffron cultivation in Kermansah province. Additionally the results of this investigation showed that about 13.3% equal 3258.2 km2 in Kemanshah province were unsuitable for saffron cultivation.