تخريب خاك ناشي از استفاده بلند مدت از شن و رسوبات رودخانه‌اي: مطالعه موردي كشت خيار در استان لرستان

Soil Degradation in the Effect of Long Term Application of River sediments Case Study: Cucumber Cultivation in Lorestan Province

به منظور بررسي تأثير استفاده بلندمدت از رسوبات رودخانه اي در كشت خيار بر برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك ها، دو قطعه زمين مشابه از فيزيوگرافي تراس هاي رودخانه اي اطراف رودخانه كشكان (واقع در جنوب استان لرستان) انتخاب گرديد. در يك قطعه زمين تاكنون كشت شني خيار انجام نشده (شاهد) و در ديگري بيش از 30 سال كشت شني خيار انجام شده بود. دو قطعه زمين به عنوان دو جامعه آماري براي نمونه برداري در نظر گرفته شدند. براي اندازه گيري و مقايسه خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك دو قطعه زمين، تعداد 10 نمونه خاك از عمق 0 تا 30 سانتي متري از نقاط مختلف هر قطعه زمين تهيه و تحويل آزمايشگاه گرديد.براي مقايسه ميانگين پارامترهاي مختلف فيزيكي و شيميايي خاك در دو قطعه زمين، از آزمون t (براي مشاهدات جفت نشده) استفاده شد. تجزيه و تحليل آماري داده‏ها نشان داد كه اثر استفاده بلند مدت از رسوبات رودخانه‎اي در كشت خيار بر درصد ذرات خاك (شن، لاي و رس)، درصد رطوبت اشباع، درصد رطوبت ظرفيت زراعي، درصد رطوبت نقطه پژمردگي دائم، شدت نفوذ سطحي، هدايت الكتريكي عصاره اشباع، كربن آلي ، فسفر قابل جذب، آهن قابل جذب، بور قابل جذب، كاتيون هاي محلول (سديم، كلسيم و منيزيم) و آنيون بي كربنات در سطح يك درصد معني دار شده است. اثر اين شيوه بهره داري از اراضي (كشت شني خيار) بر ساختمان خاك (ميانگين وزني قطر خاكدانه ها) و درصد سنگريزه (ذرات با قطر بزرگتر از دو ميلي متر) در سطح پنج درصد معني دار بود.در اثر استفاده بلند مدت از رسوبات رودخانه اي در كشت شني خيار ميزان شن خاك از 4/27به 2/65 درصد،ميزان لاي خاك از6/41به 21درصد،ميزان رس خاك از 31 به 8/13 درصد، ميزان سنگريزه خاك از 8/19 به 9/26 درصد، رطوبت اشباع از 6/38 به29 درصد و رطوبت ظرفيت زراعي از12/20به 96/12درصد تغيير يافته بود. اثر بلند مدت استفاده از رسوبات رودخانه‎ اي در كشت خيار بر اسيديته، درصد آهك، پتاسيم قابل جذب، روي و منگنز و مس قابل جذب، آنيون ها (سولفات، كلر و كربنات) و وزن مخصوص ظاهري خاك معني دار نبود.

To study effects of long term application of river sediments in cucumber cultivation on some physical and chemical soil properties, two similar sites of Kashkan river terraces (Lorestan province) were selected. One site (control) was never under sand treated cucumber cultivation but in the other one, river sediments were applied for more than 30 years. The sites were studied as two independent statistical populations. To compare the mean quantities of different soil properties of two sites, 10 surface soil samples were selected and in laboratory analyzed. The means were compared statistically using ttest. Results showed that the effect of long term application of river sediments on texture ,soil particles, infiltration, %SP, %FC, %PWP, EC, organic carbon, available P, available B, cations (Ca++, Mg ++ , Na+) and HCO3 anion was significant (p=0.99). The Effect of river sediments on soil structure (MWD index) and gravel percentage was also significant (P=0.95).  The effect of river sediments on pH, lime percentage, available K, available Zn, available Mn, available Cu, anions (SO42, Cl, CO32) and bulk density was not significant.