بررسي الزامات معرفت‌شناختي فطرت در تبيين گزاره‌هاي اخلاقي

"Survey of the epistemological requirements of primordial nature in explanation of moral propositions"

فطرت، مبناي انسان‌شناسي ديني است. بر اساس مباني حكمت متعاليه مي‌توان تبييني قابل دفاع از فطرت ارائه نمود. فطرت به‌معناي خاص، بينش ها و گرايش هاي رتبه خاص هستي انسان است. به فطرت از دو حيث وجودشناختي و معرفت شناختي مي‌توان نگريست. فطرت در معرفت‌شناسي عام، مبنايي قابل دفاع براي ديدگاه مبناگروي درباره ابتناي گزاره‌هاي نظري بر گزاره هاي پايه و بديهي ارائه مي‌نمايد و بر مبناي آن مي‌توان از تئوري مطابقت، كه نظريه‌اي واقع‌گرايانه در باب صدق است، دفاع نمود. فطرت در مباحث معرفت‌شناسي اخلاق نيز لوازم مهمي در پي دارد. بر پايه آن مي‌توان از نوعي مبناگروي در اخلاق (فطري بودن اصول اخلاقيات) دفاع كرد. همچنين، چون اخلاق مبتني بر فطرت ريشه‌اي تكويني دارد، مي توان از نوعي واقع‌گرايي اخلاقي حمايت نمود كه ثمرات آن، شناخت‌گرايي اخلاقي، صدق و كذب پذيري، استدلال‌پذيري، مطلق‌گرايي و پذيرش داوري اخلاقي است. مكاتب اخلاقي از منظري به دو دسته وظيفه‌گرا و غايت‌گرا تقسيم مي‌شوند. اما با تكيه بر پيوند عقل و شهود فطري مي‌توان به نوعي نظام‌سازي اخلاقي پرداخت كه جامع مزاياي وظيفه‌گرايي و غايت‌گرايي باشد. در غايت‌گرايي، از بررسي نتايج افعال اختياري انسان با غايت مدنظر، اخلاقي بودن فعل توجيه مي‌شود ولي اثبات اخلاقي بودن غايت مدنظر، كه شكافي ترميم‌نشدني در طبيعت‌گرايي اخلاقي جلوه مي‌كرد، در اخلاق مبتني بر فطرت، از طريق جهت‌گيري الزامات فطري به‌خوبي تبيين شده و طراوت و پويايي زبان اخلاق نيز به‌لحاظ درگيري وجودي عامل اخلاقي با الزامات فطري تأمين مي‌گردد.فطري بودن مبناي دين و اخلاق، ارتباط موجهي بين اين دو مقوله برقرار نموده است؛ حكم اخلاقي ضروري حقانيت دين (صادق بودن خدا) را تأمين مي‌كند و زمينه حضور گزاره‌هاي ارزشي دين در حوزه اخلاق هنجاري، غناي محتوايي اين حوزه را فراهم مي‌سازد.

Primordial nature, is the basis of Islamic anthropology. According to the principles of transcendental philosophy could provide a tenable explanation of the nature. The nature in its specific sense is Insight and tendencies of human nature. Primordial nature can be regarded in terms of both ontological and epistemological notions. The nature in general epistemology could be defensible on the basis of foundationalism in which based the theoretical propositions on the self evident ones. Accordingly, the correspondence theory on the truth realistic approach to the truth could be defensible. The primordial nature leads to the vital consequences in ethical epistemology. Moreover, a kind of foundationalism in ethics – being the natural of the principles of ethics – can be accepted, and since the natural (fitri) ethics has ontological root, it could be a kind of moral realism. Its fruits are including moral cognition, accepting truth and false, being demonstrative, moral absolutism and accepting by moral judgment.  Moral schools are divided into: deontological and teleological. By relying on the nexus intellect and innate intuition can achieve to a ethical order which comprehends ethical system benefits of task oriented and teleological. In teleological system, by reviewing the results of voluntary actions comparing to the purpose, the morality of the act has been justified. It must be, however, considered that the ultimate proof of morality which detects a gap in ethical naturalism by orientation of the natural ethics requirements are well explained, and also the freshness and dynamism of language of ethics, in terms of existential engagement of moral agent with the instinctive requirements will be served. Theory of primordial nature  provides severe basis for the religion and ethics , by which reasonable relationship between them will be established ; necessary moral judgment  proves the truth of religion accepting God as a truth and provides the presence of the religious valuable propositions in the area of normative ethics , and enrich the contents of the ethics as well.