تأثير آموزش بر مبناي الگوي اعتقاد بهداشتي بر عملكرد شيردهي زنان نخست زاي مراجعه كننده به مركز آموزشي درماني امام رضا(ع)

The Effect of Education Based on Health Belief Model on Breastfeeding of First Pregnant Mothers Referred to Hospital Imam Reza

مقدمه: عملكرد صحيح شيردهي بخصوص در ساعات اوليه تولد عامل مهمي جهت شيردهي موفق در مادران نخست زا مي باشد. هدف اين مطالعه تعيين تأثير آموزش بر مبناي الگوي اعتقاد بهداشتي بر عملكرد شيردهي زنان نخست زا بود. روش: اين مطالعه كارآزمايي باليني روي 92 مادر نخست زاي مراجعه كننده به مركز آموزشي درماني امام رضا(ع) كرمانشاه در سال 1394 با روش نمونه گيري در دسترس انجام شد. مادران دو گروه مداخله و كنترل با بارداري 32 هفته، قبل از آموزش پرسشنامه طراحي شده بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي( سازه هاي حساسيت، شدت، منافع، موانع درك شده،راهنماي عمل و خودكارآمدي)را تكميل نمودند. براي گروه مداخله چهار جلسه آموزشي ( 4 ساعت) طراحي شد. سپس هردو گروه بلافاصله پس از آموزش و يكساعت پس از زايمان مجددا پرسشنامه را تكميل نموده و عملكرد شيردهي آنان نيز يكساعت پس از زايمان توسط محقق مشاهده و ثبت گرديد. يافته ها: دو گروه مداخله و كنترل از نظر مشخصات دموگرافيك و سازه هاي مدل اعتقاد بهداشتي در بدو مطالعه همگن بودند. آزمون آماري تي مستقل اختلاف معني داري را از نظر ميانگين نمره سازه حساسيت درك شده( 0/001>p )، شدت درك شده( 0/001>p )، منافع درك شده (0/001>p )، موانع درك شده( 0/001>p )، راهنما براي عمل (0/001>p )، خودكارآمدي( 0/001>p ) پس از زايمان نشان داد. همچنين عملكرد شيردهي دو گروه پس از زايمان با يكديگر تفاوت داشت(0/001 >P). استفاده از آزمون آناليز واريانس با داده هاي تكراري تفاوت معني داري را در گروه مداخله در تمامي سازه ها با (0/001>p ) در سه مرحله، قبل و پس از آموزش و يكساعت پس از زايمان نشان داد. نتيجه گيري: آموزش بر ميناي الگوي اعتقاد بهداشتي سبب ارتقا نمره سازه هاي حساسيت، شدت، منافع، موانع درك شده،راهنماي عمل و خودكارآمدي شده و در بهبود عملكرد شيردهي موثر بوده است.

Introduction: The proper function of breastfeeding, particularly in the first hours of birth is an important factor for successful breastfeeding in nulliparous women. The aim of this study was to determine the effect of education based on health belief model on the breastfeeding of the nulliparous women. Methods: In this RCT study, 92 primiparous mothers in the hospital of Imam Reza of Kermanshah selected based on available sampling in 2015.Mothers with 32 weeks of pregnancy, completed questionnaire based on HBM before education. They also completed questionnaire after a fourhour training session and also one hour after delivery. The performance of breastfeeding of mothers was observed and recorded by the researcher. Results: The two groups were similar in demographic characteristics and structure of HBM model at the beginning of the study. Independent ttest showed a significant differences in mean scores of Perceived susceptibility (p<0.001), Perceived severity (p<0.001), Perceived benefits (p<0.001), Perceived barriers (p<0.001), Cues to action (p<0.001) and Self efficacy (p<0.001) between two groups after delivery. The performance of breastfeeding in two groups (case&control) had a significant differences (p<0.001). Analysis of variance with repeated measurements showed a significant difference in all structures of HBM in three stages of intervention in the experimental group (p< 0.001). Conclusion: Education Based on Health Belief Model on breastfeeding promoted the health belief model structures (percieved susceptibility, severity, benefits, barriers, cues to action and self efficacy and improved lactation performance.