اثر مبدأ بذر و پايه‎ مادري بر جوانه‌زني بذر و رشد نونهال‌هاي كيكم (مطالعه‌ موردي: جنگل چنارناز در جنوب استان يزد)

Seed source and parental tree effects on germination rate and seedling growth of Acer monspessulanum (case study: Chenarnaz forest in Southern of Yazd province)

به‌منظور بررسی تأثیر مبدأ بذر و پایه­ مادری بر روی میزان جوانه­زنی و برخی خصوصیات مورفولوژیكی نونهال­های كیكم  (Acer monspessulanum)، بذر آن از 20 پایه­ مادری در دو جمعیت (با ارتفاع از سطح دریای 2400 و 2700 متر) واقع در جنگل چنارناز در جنوب استان یزد جمع­آوری شد و بعد در گلخانه­ تحقیقاتی واقع در دانشگاه یزد در قالب طرح كاملاً تصادفی در سه تكرار كاشته شد. نتایج تجزیه‌وتحلیل واریانس صفات مورد مطالعه نشان داد كه تأثیر ارتفاع از سطح دریای مبدأ بذر بر روی صفات قطر یقه، طول ریشه و وزن تر ریشه­ نونهال­ها معنی­دار بود، ­به­طوری­كه در بین این مشخصه­ها، قطر یقه و طول ریشه نونهال­های حاصل از رویشگاه با ارتفاع 2700 متر از سطح دریا، از وضعیت مطلوب­تری نسبت به سایر نهال­ها برخوردار بودند. هر چند تا حدودی رویشگاه با ارتفاع 2700 متر با توجه به خصوصیات مورد بررسی نونهال­های پایه­های مادری آنها به‌منظور جمع­آوری بذر و تولید نهال و جنگل‌كاری و متعاقب آن احیای عرصه­های تخریب یافته، مناسب تشخیص داده شد اما درصد كمتری از پایه­های مادری رویشگاه با ارتفاع 2400 متر نیز می­توانند به‌منظور حفظ تنوع مورد توجه قرار گیرند. از این‌رو در هر جمعیت، پایه­های برتر از لحاظ مقدار عددی صفات، مشخص شد كه پیشنهاد می­شود توجه ویژه­ای به­ این پایه­ها به منظور جمع­آوری بذر، معطوف شود.

To investigate possible effects of seed source and genotypes on germination rate and several other morphological traits on seedlings of Acer monspessulanum subsp cinerasens, seeds were collected on 20 genotypes of two populations (2400 and 2700 meters above sea level) of the species of Chenarnaz forest, located in South part of Yazd province, Iran. Seeds were planted in a research greenhouse at Yazd University based on a completely randomized design with three replications. Analysis of variance showed that effect of altitudes of seed sources on collar diameter, root length and fresh weight of seedling root were statistically significant, so that, collar diameter and root length of seedling from the studied plant population at 2700 meters above sea level, were better than that of the second plant population. Although according to the studied characteristics of the population at altitude of 2700 meters the studied population was identified as a suitable plant population for seed collecting, seedling production, reforestation and subsequently recovery of degraded areas, but much less percentage of the stands at the altitude of 2400 meters could also be considered in order to maintain genetic diversity. Thus, on both plant populations, the best trees were identified in terms of the studied traits value. It is recommended that special attention be paid on the mentioned trees for seed collecting.