مقايسۀ زيبايي‌شناختي مراتب هستي در فلسفۀ فلوطين و سهروردي

Aesthetic Comparison of Being Levels in the philosophies of Plotinus and Suhrawardi

زيبايي در فلسفۀ فلوطين و سهروردي، داراي جنبه‏ هاي تطابق و تفاوت است. از ديدگاه فلوطين، هستي سه اقنوم دارد: احد كه تمام زيبايي‏ ها از او ناشي شده‌اند. پس از او عقل كه اعظمِ موجودات است، پس‌ از آن نفس؛ كه اين سه اقنوم در نظامي سلسله‌ مراتبي از يكديگر ناشي مي‌شوند. نقس از عقل ناشي مي‌شود و عقل به نوبۀ خود از احد. نظريۀ شهاب‌الدين يحيي سهروردي، مؤسس فلسفۀ اشراق، ريشه در انديشۀ حكماي ايران باستا، فيلسوفان اسلامي و فلسفۀ نوافلاطوني دارد. وي مراتب هستي را از نورالانوار آغاز مي‌كند، سپس از انوار قاهره صحبت مي‌كند و سپس در پايان از انوار مدبرۀ افلاك و ابدان سخن مي‏ گويد. در اين مقاله، پس از گزارش خطوط اصلي تفكر اين دو فيلسوف در تعريف، مراتب و ادراك زيبايي، به مقايسۀ مراتب زيبايي به مقايسۀ زيبايي‌‌شناختي مراتب نور در نظام سهروردي با وجود در فلسفۀ فلوطين مي‌پردازيم. در پايان نقاط قوت و ضعف هر دو دستگاه را بررسي مي‌كنيم و نشان مي‌دهيم چه ارتباطي بين زيبايي و كمال بشري در فلسفۀ‏ اشراق و فلسفه نوافلاطوني فلوطين وجود دارد.

There are similarities and differences in the philosophies of Plotinus and Suhrawardi with respect to the beauty. According to Plotinus, Being has three Hypostases: (1) the One, which is the source of any beauty; the intellect, which is the greatest being; and (3) the soul. These three hypostases are originated in a hierarchical order. The philosophy of Shahab aldin Suhrawardi has its roots in the thoughts of ancient Iranian wisdom, Islamic philosophers and neoplatonic philosophy. He started the levels of being from the light of lights. Then he speaks of supreme lights. And, in the end, he talk about lights that manage the heavens and bodies. In the present paper, after a discussion about the thoughts of these two philosophers on the definition, levels and perception of beauty, we will compare the aesthetics of Light levels in Suhrawardi’s philosophy with being levels in Plotinus’s philosophy. In the end, the strengths and weaknesses of these systems will be evaluated, and we will show the relation between human beauty and perfection in Suhrawardi’s philosophy and that of Plotinus.