بررسي فراواني ضايعات مخاطي دهان در بيماران تحت درمان ارتودنسي ثابت در بخش ارتودنسي دانشكده‌ي دندان‌پزشكي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اصفهان (خوراسگان) از سال 1389-1390

Prevalence of oral mucosal lesions in patients undergoing fixed orthodontic treatment in the Orthodontic Department of Faculty of Dentistry, Islamic Azad University Isfahan (Khorasgan) Branch during 2

امروزه استفاده‌ي وسيع از درمان‌هاي ارتودنسي ثابت، به منظور رفع بي‌نظمي‌هاي دنداني- فكي و ايجاد آزردگي‌هاي مخاطي دهان به دنبال اين درمان‌ها، مشهود است. هدف از اين مطالعه، ارزيابي فراواني ضايعات مخاطي دهان ناشي از درمان‌هاي ارتودنسي ثابت بود تا تدابير درماني لازم جهت كاهش آن حين درمان به‌كار گرفته شود. در مطالعه‌ي توصيفي-تحليلي حاضر، براي 56 بيمار كه جهت درمان ارتودنسي ثابت به دانشكده‌ي دندان‌پزشكي دانشگاه آزاد اسلامي واحد خوراسگان اصفهان مراجعه كرده بودند، پرسش‌نامه‌اي مبني بر عدم وجود بيماري سيستميك و عدم مصرف هر نوع دارو تكميل گرديد، سپس بيماران تحت معاينه‌ي باليني جهت ارزيابي مخاط دهان قرار گرفته و هرگونه ضايعه و ميزان درد ناشي از آن در سه دوره‌ي زماني قبل از درمان، دو و چهار هفته پس از درمان، در پرونده‌ي بيمار ثبت شد. نتايج، توسط روش‌ آماري Cochran و ميزان درد، به روش تحليل واريانس با مشاهدات تكراري تعيين شد و مورد مقايسه قرار گرفت (05/0 = ?). يافته‌هاي پژوهش به ترتيب دو و چهار هفته بعد از درمان، اين‌گونه گزارش شد، ميزان ضايعات آفتي عودكننده (002/ 0= p value، 1 = p value)، زخم آلرژيك (06/0 = p value، 95/0 = p value)، ليكنوييد (92/0 = p value، 1 = p value)، اگزوفيتيك (فيبروم تحريكي و پيوژنيك گرانولوما، 001/0 > p value، 001/0 > p value)، زخم تروماتيك (001/0 > p value، 003/0 = p value)، هرپس داخل دهاني عود كننده (25/0 = p value، 92/0 = p value)، كانديديازيس (25/0 = p value، 1 = p value) و درد (001/0 > p value، 001/0 > p value). ميزان ضايعات، دو هفته بعد از درمان افزايش يافت كه اين افزايش در تمامي ضايعات، به جز ليكنوييد، هرپس داخل دهاني عود‌كننده و كانديديازيس، معني‌دار بود. ميزان زخم آلرژيك، اگزوفيتيك، تروماتيك، هرپس داخل دهاني عودكننده و ميزان درد در چهار هفته بعد از درمان، نسبت به قبل از درمان، نيز افزايش يافت و اين افزايش در ضايعه‌ي اگزوفيتيك و تروماتيك معني‌دار شد. با توجه به نتايج پژوهش به نظر مي‌رسد، كه برخي از ضايعات مخاط دهان به دنبال درمان ارتودنسي ثابت، افزايش مي‌يابند. بنابراين ارزيابي مخاط دهان بيماران تحت درمان ارتودنسي ثابت، جهت تشخيص و درمان اين‌گونه ضايعات ضروري است. بيماري‌هاي دهان، اپلاينس ارتودنسي، درد.

Introduction: Currently the vast use of fixed orthodontic treatment in order to resolve dentoalveolar irregularities has led to oral mucosal lesions. The aim of this study was to evaluate the prevalence of oral mucosal lesions due to fixed orthodontic treatments in order to adopt proper strategies to decrease these lesions during orthodontic treatment. Materials & Methods: In this cross-sectional study, 56 patients referring for fixed orthodontic treatment to the Faculty of Dentistry, Islamic Azad University Isfahan (Khorasgan) Branch, completed a questionnaire in relation to the absence of systemic diseases and any drug consumption. The patients were examined to assess the oral mucosa and any lesion and pain caused by lesions before treatment and two and four weeks after treatment were recorded in each patientʹs record. Data were analyzed with the Cochrane statistical methods; pain was determined and analyzed with repeated measures ANOVA (? = 0.05). Results: The results showed that two and four weeks after treatment, the frequencies of different lesions were as follows, respectively: recurrent aphthous lesions (p value = 0.002, p value = 1), allergic ulcers (p value = 0.06, p value = 0.95), lichenoid reactions (p value = 0.92, p value = 1), exophitic lesions (irritation fibroma and pyogenic granuloma, p value < 0.001, p value < 0.001), traumatic ulcers (p value < 0.001, p value = 0.003), intraoral recurrent herpes (p value = 0.25, p value = 0.92), candidiasis (p value = 0.25, p value = 1) and pain (p value < 0.001, p value < 0.001). The frequencies of lesions increased two weeks after treatment and the increase was significant in all the lesions except for lichenoid reactions, intraoral recurrent herpes and candidiasis. The rates of allergic ulcers, exophitic lesions, traumatic injuries, intraoral recurrent herpes and pain four weeks after treatment were higher than those before treatment. This increase was significant in case of exophitic and traumatic lesions. Conclusion: Based on the results of this study, it appears some oral mucosal lesions increase following fixed orthodontic treatment. Thus, it is necessary to evaluate the oral mucosa of patients undergoing fixed orthodontic treatment for diagnosis and treatment of these lesions. Key words: Oral diseases, Orthodontic appliances, Pain.