بررسي كميت و كيفيت مواد موثره اسانس شش گونه از جنس Thymus در مرحله گلدهي

The quality and quantity of essential oil composition in full blooming of six Thymus species

آويشن گياهي معطر متعلق به تيره نعنا كه به‌دليل سنتز متابوليت هاي ثانويه تيمول و كارواكرول مصارف گسترده دارويي  دارد. اين تحقيق به‌منظور بررسي اجزاي اسانس و عملكرد اسانس شش گونه از آويشن: T. daenensis، T. kotschyanus، T. migricus، T. vulgaris، T. transcaucasicusوT. trautvetteriiدر قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در سال 1394 در دانشگاه شهركرد انجام گرفت. سر شاخه هاي گلدار گونه‌ها در مرحله گلدهي كامل از فاصله پنج سانتي‌متري سطح خاك برداشت و به روش تقطير با آب (طرح كلونجر) اسانس گيري و تركيب هاي تشكيل دهنده اسانس توسط دستگاه GC/MS شناسايي گرديد. نتايج تجزيه واريانس تاثير معني دار (05/0>p) تيمار بر روي حجم و وزن اسانس نشان داد. آويشن باغي ازبيشترين مقدار حجم اسانس (28/0 ميلي‌ليتر) و وزن (27/0 گرم) برخوردار است. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه گونه T. trautvetterii داراي بيشترين بازده اسانس (1/1درصد)، بيشترين ميزان درصد حجمي اسانس متعلق به گونه  T. migricus و معادل 02/1 بود. با بررسي تركيبات اسانس بيشترين مقدار پاراسيمين (46/19 درصد) وگاما ترپينن (17/14 درصد) متعلق به گونه T. vulgaris، بيشترين ميزان تيمول (43/60 درصد) در گونه T. daenensis، كارواكرول (95/6 درصد) در گونه T. kotschyanus و ژرانيول (38/41 درصد) در گونه T. trautvetterii مشاهده گرديد. در حالي‌ كه بيشترين بازده توليد تركيب هاي اسانس در گونه T. kotschyanus (52/98 درصد) مشاهده شد.

Thymus L. is an aromatic plant are belonging to the Lamiaceae family based on the synthesis of secondary metabolites widely used for medicinal purposes thymol and carvacrol. The current study aimed at evaluating the quantity and quality of essential oil composition in six species of Thymus: T. daenensis, T. kotschyanus, T. migricus, T. vulgaris, T. transcaucasicusand T. trautvetterii. The experiment was done in a randomized complete block design with three duplications in 2016 in Shahrekord University. Flowering branches in 100% flowering stage within a distance of five centimeters soil surface and water distillation (Clevenger apparatus), were analyzed by GC/MS (p< 0.05). treatments on weight and essential volume  indicated. T. vulgaris   was the highest volume (0.28 ml) and weight of essence (0.27 gr). The comparisons were showed that the T. trautvetterii has the highest yields (1.1 precent) and highest volume percent of oil in T.migricus and was equivalent to 1.02 ml/gr. ρcymene (19.46%) and γterpinene (14.17%) were the abundant components of T. vulgaris, thymol (60.4 %) was the highest in T. daenensis, carvacrol (6.95%) in T. kotschyanus and geraniol (41.38%) was the most in T. trautvetterii. The highest output combined was observed in T. kotschyanus (98.52%).