ماهيتِ دور هرمنوتيكيِ فهم ، در زيبايي شناسيِ تاويلِ عكس

در هرمنوتيكِ كلاسيك، فرايندِ فهم، عملي ذهني است كه به وسيله آن، تجربه انسان زنده درك مي شود. فهم، گشاينده جهانِ خود و ديگران، به روي ماست. به بيان هايدگر اما، فهم، قدرتِ درك امكان هاي خود شخص است براي هستي و در متن زيست جهاني كه وي در آن زندگي مي كند. چگونگيِ حصولِ به فهم، لايه هاي فهم و مسئله حلقوي بودنِ فهم، دغدغه متالهين هرمنوتيك و هستي شناسان بوده است. در اين ميان رولان بارت1در آخرين كتاب خود اتاق روشن2، در فهمي كه از عكس به مثابه متن به دست مي دهد، بنيانِ هستندگيِ متنِ عكس را در حلقه دوارِ رجوعِ مخاطب و متنِ زيسته اش، و ارتباطِ ديالكتيكيِ حلقوي ميان مخاطب ويژه عكس مي داند، متنِ عكس و سنتي كه مخاطب و عكس از آن برخاسته اند. حلقوي بودنِ فهم، يكي از نكاتِ مهمي است كه در هرمنوتيك شلاير ماخر مطرح مي شود و امروزه به حلقه هرمنوتيكي شهرت دارد. شلاير ماخر3 كه در تاريخ فلسفه از وي به عنوان پدر هرمنوتيك مدرن ياد مي شود، حلقوي بودن فهم را براي توصيفِ فهمِ متون ارايه داد. در حالي كه بعدها، مارتين هايدگر4 و شاگردِ بزرگش، هانس گئورگ گادامر5 ، در نظريه هرمنوتيكي خود، مسئله را مختص به فهمِ متون نمي دانسته و اين حلقه را به اصل بنيادينِ فهمِ بشر از ماهيت و وضعيتِ خويش بسط و گسترش دادند. حلقه هرمنوتيك، در كل به توصيفِ اين نكته مي پردازد كه چگونه جزء و كل، در فرايندِ فهم و تفسير، به صورتي حلقوي به يكديگر مربوطند : فهمِ اجزاء براي فهمِ كل ضروري است، در حالي كه براي فهمِ اجزاء، بايد كل را درك كرد. فهم ما از عكس نيز بسته و وابسته است به شرايط كنوني تاويل و تاويل گر؛ و تاويل عكس خود به جهاني هم بسته است كه عكس سرِ توصيفش دارد. نمود چنين حلقه فهمي را مي توان به خوبي در كنش ها و واكنش هاي عكاسي، در احوالاتِ رويتِ صادقانه آن، ملاحظه كرد. مقاله حاضر، بر پايه متنِ اتاقِ روشن، به بررسيِ ماهيتِ دورِ هرمنوتيكيِ فهم در تاويلِ آثارِ عكاسي پرداخته و سعي در واكاوي بازنمودهاي دور فهم در متنِ عكس دارد.