بازخواني فرم حياط و فضاهاي وابسته آن با استفاده از دستور زبان شكل در معماري در يك صد خانه دوره قاجار شهر كاشان

عوامل متعددي در شكل گيري فضاهاي مسكوني وجود دارند1 كه در تمامي آنها حفظ روابط فضايي مهم و تاثيرگذار است. اين پژوهش برآن است كه در يكصد خانه از دوران قاجار در كاشان، روابط فضاهاي باز، بسته و نيمه باز را با استفاده از دستور زبان شكل شناسايي كرده و براساس اين روابط بتواند به طراحي هاي متنوع دست يابد. دستورزبان هاي شكلي نظام هاي توليدكننده اي هستند كه برپايه مجموعه اي از قاعده هاي شكلي به زايش طراحي منجر مي شوند. يك دستورزبان شكلي كه داراي دو بعد تحليلي و طراحي است، شامل قاعده هاي شكلي و موتور زاينده اي است كه از يك شكل پايه شروع شده و مكرراً قاعده ها را انتخاب و پردازش مي كند. در اين پژوهش سه فضاي حياط (فضاي باز)، فضاي بسته و ايوان مورد توجه قرار گرفته اند. بر مبناي اين سه عنصر، پلان ها شامل سه حالت يك حياطه، دوحياطه، مجموعه اي خواهند بود2. روابط فضايي به وسيله الگوريتم ها و قوانين سازنده تعريف شده و شكل هاي پايه و به دنبال آن مجموعه اي از قوانين، در دستورزبان شكل وارد مي شوند. در واقع با مجموعه اي متشكل از تعداد متناهي قاعده و شكل، امكان توليد تعداد نامتناهي راه حل طراحي فراهم مي شود. تفسير خانه هاي سنتي شهركاشان به وسيله دستور زبان شكل منجر به ايجاد طرح هاي جديدي مي شود كه در درخت تصميم گيري، نمايش داده شده است. هدف از انجام اين پژوهش نيل به طرحي نو با جوهره و معناي معماري سنتي خانه هاي قاجار است.