عملكرد فرماندهان نظامي اميرالمومنين علي(ع) در سرنوشت پيكار صفين ؛ مقايسه موردي: مالك اَشتر و اَشعث بن قيس

مالك اشتر نخعي (م39ق) يكي از شخصيت هاي اثرگذار در حوادث عصر خلافت اسلامي و به ويژه در وقايع دوران خلافت اميرالمومنين علي(ع) است كه مورخان به دلاوري، شجاعت، سخنوري و عظمت او تصريح كرده اند. مالك پس از گرويدن به اسلام، از همان آغاز از جمله مريدان و ياران حضرت علي(ع) بود كه در حوادث منجر به خلافت آن حضرت، به صورت موثر نقش داشت و در جنگ هاي زمان ايشان، به ويژه در جنگ صفين، با برانگيختن كوفيان براي نبرد، آراستن سپاه و فرماندهي جنگ، همراه كردن قبيله خود، وارد كردن ضربه هاي سنگين بر سپاه شام، ايراد خطابه و رجزخواني در دفاع از حضرت علي(ع) نقشي محوري ايفا كرد. اشعث بن قيس (م40 يا 41ق) نيز كه از پايگاهي قبيله اي برخوردار بود در اين كارزار، بنا به ضرورت، در تركيب سپاه علي(ع) حضور يافت ولي نقشي بازدارنده ايفا كرد. اين پژوهش با بررسي عملكرد اين دو فرمانده نظامي در پيكار صفين نشان مي دهد كه مواضع اعتقادي و رفتار سياسي فرماندهان نظامي امام علي(ع) در سرنوشت پيكار صفين موثر بوده است.