بررسي تحمل به خشكي در برخي ارقام آفتاب گردان با استفاده از شاخص هاي تحمل

تنش خشكي هر ساله سبب از بين رفتن بخش زيادي از محصولات زراعي جهان مي شود. شناسايي و اصلاح گياهان متحمل يكي از مناسب ترين روش ها، جهت مقابله با اين تنش است. براي شناسايي متحمل ترين رقم آفتاب گردان به تنش خشكي و گزينش بهترين شاخص تحمل، آزمايشي روي هشت رقم آفتاب گردان در سال ???? در محل مزرعه آموزشي و پژوهشي دانشگاه بوعلي سينا همدان انجام شد. در اين پژوهش تنش آبي در مرحله گلدهي و پر شدن دانه در قالب آزمايش كرت هاي خرد شده با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اعمال شد. سطوح آبياري در كرت هاي اصلي و ارقام در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. پس از رسيدگي كامل، كرت هاي بدون تنش و تنش ديده برداشت شد و تجزيه آماري روي داده ها انجام شاخص توليد ميانگين ،(MP) شد. مهم ترين شاخص هاي اندازه گيري شده شامل شاخص متوسط عملكرد يا ميانگين بهره وري و شاخص (YI) شاخص عملكرد ،(STI) شاخص تحمل به تنش ،(GMP) ميانگين هندسي قابليت توليد ،(HARM) هارمونيك بودند. بر اساس نتايج به دست آمده مشخص شد كه صفت تعداد دانه در طبق از (SNPI) ميزان محصول تنش و غيرتنش صفت وزن هزار دانه حساسيت بيشتري داشت. بيشترين كاهش عملكرد مربوط به رقم ايروفلور با ??? كيلوگرم در هكتار و كمترين كاهش عملكرد به ترتيب مربوط به رقم آجيلي و رقم پومار با ??? و ??? كيلوگرم در هكتار بود. با اين حال رقم پومار در هر دو شرايط رطوبتي كمترين عملكرد را توليد كرد. نتايج تجزيه به مولفه هاي اصلي نيز مشخص كرد كه شاخص هاي براي گزينش ارقام متحمل، مناسب ترين شاخص و بر اساس نمودار باي پلات رسم شده ارقام آجيلي و مستر YI و SNPI متحمل ترين، در حاليكه ايروفلور و گابور حساس ترين ارقام به تنش خشكي شناخته شدند.