تأثير تلقيح بذر با باكتريهاي آزوسپيريلوم و پوشش‌دار كردن آن با عناصر ريزمغذي بر عملكرد دانه و اسانس زيره سبز (Cuminum cyminum L.)

The effect of seed inoculation with Azospirillum strains and coating with microelements on seed yield and essence of cumin (Cuminum cyminum L.)

به‌منظور بررسی تأثیر تلقیح بذر با باكتریهای آزوسپیریلوم و پوشش‌دار كردن آن با عناصر ریزمغذی بر عملكرد دانه و اسانس زیره سبز، تحقیقی در دانشگاه آزاد اسلامی تبریز انجام شد. عاملهای مورد بررسی عبارت از سویه‌های باكتری آزوسپیریلوم در شش سطح شامل: شاهد، لیپوفروم، برازیلنس، ایراكنس، سویه آف و سویه 21 و تلقیح و عدم تلقیح بذر با عناصر ریزمغذی بودند. آزمایش به صورت فاكتوریل با طرح پایه بلوكهای كامل تصادفی در سه تكرار انجام شد. نتایج نشان داد كه تیمار تلقیح بذر با باكتری سویه 21 نسبت به شاهد 11 چتر بیشتر تولید كرد. كمترین وزن هزاردانه موقعی حاصل شد كه بذر بدون تلقیح با باكتری و عناصر ریزمغذی كاشته شود. بیشترین عملكرد دانه (571 كیلوگرم در هكتار) به تیماری تعلق داشت كه به صورت توأم با باكتری سویه 21 و عناصر ریزمغذی تلقیح شده باشد و این رقم بیش از دو برابر تیماری بود كه در آن بذر فقط با باكتری سویه 21 تلقیح شد. در صورت پوشش‌دار كردن بذر با عناصر ریزمغذی عملكرد دانه حدود 147 كیلوگرم در هكتار (در میانگین سویه‌های مختلف باكتری آزوسپیریلوم) در مقایسه با بذرهای بدون پوشش افزایش یافت. عملكرد اسانس زیره سبز از حداكثر 2/17 كیلوگرم در هكتار در تیمار پوشش بذر با عناصر ریزمغذی و تلقیح با باكتری سویه آف تا حداقل 56/2 كیلوگرم در هكتار در شاهد تغییر پیدا كرد. به‌طور كلی بین عملكردهای دانه و اسانس زیره در دو تیمار بذرهای پوشش‌دار شده با عناصر ریزمغذی و تلقیح شده با سویه‌های آف و 21 اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. بنابراین در كشت زیره سبز توصیه می‌شود بذرها علاوه بر پوشش‌دار شدن با عناصر ریزمغذی، با باكتری آزوسپیریلوم سویه‌های آف یا 21 نیز تلقیح شوند.

In order to study the effects of seed inoculation with Azospirillum strains and coating with microelements on seed and essential oil yield of cumin (Cuminum cyminum L.) an experiment was conducted at research field of agricultural faculty of Islamic Azad University of Tabriz. Studied factors were Azospirillum strains (lipoferum, brasilense, irakense, strain of and strain 21) included seed coating with microelements and no-coating seeds. Factorial experiment was arranged based on randomized complete block design. Results indicated that, when seeds were inoculated with Azospirillum, strain 21, umbel number per plant increased 11 umbel, compared with control. The lowest thousand seed weight obtained from treatment that seeds no-inoculated and no-coated. Seed yield was the highest (571 kg ha-1), when seeds were both inoculated with strain 21 and coated with microelements, and this value was twice more than the treatment of those seeds only inoculated with Azospirillum strains. When seeds were coated with microelements, yield increased to 147 kg ha-1 (based on averaged Azospirillum strains) compared to non-coated seeds. Essential oil yield of cumin ranged from 17.2 kg ha-1 in treatment of seed inoculation with Azospirillum, strain 21×seed coating with microelements to 2.56 kg ha-1 in control sample. Difference between seed and Essential oil yield of cumin was not significant, when those seeds coated with microelements were inoculated with strain 21 and strain of. In cumin planting seeds coating with microelements and inoculation with Azospirillum, strain 21 or strain of is recommended.