بررسي تأثير شوري آب آبياري بر عملكردهاي كمي و كيفي گياه دارويي زنيان (Carum copticum L. C.B. Clarke)

Evaluation of water salinity effects on yield and essential oil content and composition of Carum copticum L.

این تحقیق به منظور بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر عملكرد بیولوژیك، عملكرد بذر و كمیت و كیفیت اسانس بذر و اندام هوایی گیاه دارویی زنیان (Carum copticum L. C.B. Clarke) و بررسی امكان استحصال اسانس از اندام رویشی آزمایشی در سال 1386 در كرتهای كوچك مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در قالب یك طرح كاملاً تصادفی با سه تكرار و 8 تیمار انجام شد. تیمارهای مورد بررسی شامل شوری آب آبیاری با مقادیر 3/0 (شاهد)، 3، 6، 9، 12، 15، 18 و 21 دسی‌زیمنس بر متر بود. براساس نتایج بدست آمده از این تحقیق اثر شوری آب آبیاری بر درصد اسانس بذر و اندام هوایی معنی‌دار نبود، اما بر ارتفاع گیاه، عملكرد اسانس بذر، عملكرد اسانس اندام هوایی، عملكرد بذر و عملكرد بیولوژیك گیاه معنی‌دار بود. مقدار اسانس بذر از 5/3 تا 1/4 میلی‌لیتر و مقدار اسانس اندام هوایی از 25/0 تا 35/0 میلی‌لیتر تغییر كرد. بیشترین عملكرد اسانس بذر و عملكرد اندام هوایی به‌ترتیب معادل 3/8 و 4/2 در شوری 3/0 دسی‌زیمنس بر متر و كمترین آن 5/3 و 5/1 میلی‌لیتر در متر مربع در شوری 21 دسی‌زیمنس بر متر بدست آمد. بالاترین عملكرد بذر و عملكرد بیولوژیكی در شوری 3/0 دسی‌زیمنس بر متر به‌ترتیب به میزان 7/202 و 6/1367 گرم در متر مربع و كمترین میزان آن به‌ترتیب 7/96 و 5/739 گرم در متر مربع در شوری 21 دسی‌زیمنس بر متر بود. نتایج حاصل از شناسایی تركیبهای اسانس بذر زنیان نشان داد كه مهمترین جزء در همه تیمارها تركیب تیمول بود كه 53 تا 2/61 درصد اسانس را به خود اختصاص داد و دومین تركیب گاما-ترپینن به میزان 7/20 تا 25 درصد و تركیب سوم پاراسیمن به میزان 1/13 تا 6/15 درصد بود. شناسایی تركیبهای اسانس اندام هوایی نیز روند مشابهی را نشان داد.

In order to evaluate the effects of water salinity on ajowan (Carum copticum L.), a completely randomized design was conducted in Esfahan province in 2007. Eight water salinity treatments (0.3-21 dS/m) with 3 replications were applied in the field. The seeds (at ripening) and foliage (initial flowering) of ajowan were harvested. After drying the plant materials in shade, their essential oils were obtained by hydro-distillation. The oils were analyzed by capillary gas chromatography, using flame ionization and mass spectrometric detection. According to results seed and foliage oils percentage were 3.5-4.4 and 0.25-0.35 cc/100 g, respectively. Maximum seed and foliage oils yield were 8.3 and 2.4 cc/m2 and minimum were 3.5 and 1.5 cc/m2 in control and in 21 dS/m, respectively. Maximum biological and seed yields were 202.7 and 1367.6 and minimum were 96.7 and 739.5 gr/m2 in control and 21dS/m, respectively. The most important constituents of essential oil were: thymol (55.5% and 56.2%), γ-terpinene (22.5% and 26.9%), ρ-cymene (14.2% and 11.2%), limonene (1.9% and 0.5%) and carvacrol (0.3% and 1.4%), respectively.