رويكرد فعالانه در فرايند تحقيقات مقدماتي؛ مباني و جلوه ها با نگرشي تطبيقي در حقوق ايران، فرانسه و آمريكا

زمينه و هدف: با استفاده روزافزون مجرمان از وسايل و امكانات پيشرفته و برخلاف اين روند، استفاده مأموران از روش هاي سنتي كشف جرم، دستگاه عدالت كيفري با چالش هايي اساسي درخصوص كشف جرايم نوين و سازمان‌يافته مواجه شده است و اين امر توجه برخي كشورها را در به‌كارگيري رويكردهاي فعالانه براي مقابله با اين جرايم جلب كرده است. اين مقاله رويكرد فعالانه در فرايند تحقيقات مقدماتي را در سه كشور ايران، فرانسه و آمريكا بررسي مي‌كند. روش‌‌: اين مقاله ازنظر هدف، كاربردي و ازنظر ماهيت داده ها، كيفي و روش آن توصيفي- تحليلي است. يافته‌ها و نتايج: بررسي نشان داد كه در قوانين و رويه قضايي ايران، به‌صورت موردي، نمونه هايي از تحقيقات فعالانه وجود دارد، با اين وجود نظر واحدي درخصوص تحقيقات فعالانه در حقوق كيفري ايران وجود ندارد. در حقوق كيفري فرانسه، در بيشتر موارد، سازوكارهاي دقيقي توسط قانون‌گذار براي انجام اين نوع تحقيقات پيش‌بيني شده است، كه در عين حفظ امنيت جامعه و ضرورت مقابله با مجرمان سازمان‌يافته، حقوق و آزادي هاي شهروندان نيز حفظ مي شود. قوانين و رويه قضايي آمريكا، توسل به اين قبيل تحقيقات را با گستردگي بيشتري نسبت به حقوق و رويه ايران و فرانسه پذيرفته است.