بازتاب شاهنامۀ فردوسي در غزل‌هاي حسين منزوي

The reflection of Shahnameh of Ferdowsi in sonnents of Hossein Monzavi

شاهنامه، اثر ابوالقاسم فردوسي، همواره سند و هويّت قوم ايراني شمرده مي شده است. در طول دوران هزار سالۀ پس از سرايش شاهنامه، بيش تر شاعران و نويسندگان ادب فارسي، ضمن پذيرش آن به عنوان مهم ترين منبع و مأخذ داستان هاي حماسي و اسطوره اي ايران، هرگاه نگاه و توجّهي به اسطوره ها و داستان هاي پيش از خود داشته اند، از بُن مايه هاي حماسي و زمينه هاي تلميحي اين اثر بهره هايي بسيار برده اند. از آن جاكه شاهنامۀ فردوسي، اثري حماسي و ملّيست، انتظار معمول آن است كه اين اثر و درون‌مايه هاي آن، بيش تر در گونۀ وابسته خود، يعني حماسه، بر ادبيات پس از خويش تأثير بگذارد، امّا نكتۀ جالبِ توجّه اين است كه بازتاب و حضور اين اثر در قالب غزل كه قالبي عاشقانه و گونه اي متفاوت با حماسه است، بسيار گسترده و فراتر از انتظار است. در اين پژوهش با بررسي غزل هاي حسين منزوي، به عنوان يكي از شاخص ترين غزل سرايان روزگار معاصر، به اين نتيجه دست يافته ايم كه شاهنامۀ فردوسي با آن كه متني حماسي و ملّيست، به دليل پيوندها و گره خوردگي هاي عميق با تمدّن و فرهنگ ايراني و نيز توانايي سراينده اش در خلق شاه كاري ادبي، توانسته است بر تمامي حوزه هاي شعر فارسي، حتّا ساحت تغزّلي و عاشقانه اش، تأثيراتي عميق و پاي دار بر جاي بگذارد.

Shahnameh the grand work of Abolghasem Ferdowsi has always been regarded as a document of identity and ethnicity of Iraninan People.  Ever since the compostion of Shahnameh most poets and writers of Persian literature while acknowledging its uniqueness as the most important source of Persian epic and mythological stories, looked into shahnameh for epic themes and allusive overtones and in this respect have drawn amply from this great reference. Since Shahnameh is a national epic it is customary to expect that it influences the literature after it mostly in the same domain of epic, yet the interesting point is that the reflection and presence of this work in sonnet form is quite vast and astonishing.  This research studies the sonnets of Hossein Monzavi, one of the most prominent contemporary sonnet composers only to find that because of deep connection with Persian culture and civilization, and also the power of its composer to create such a literary masterpiece Shahnameh even in its lyricism could exert a lasting impact on all fields of Persian poetry.