بررسي ساختار وجهي خطبه جهاد نهج البلاغه بر اساس فرانقش بينافردي نظريه نقش گرا

An investigation on the Mood Structure of Jihad Lecture in Nahj albalagheh Based on the Interpersonal Metafunction of functional Theory

به منظور فهم بهتري از خطبه جهاد در نهج البلاغه ،در اين مطالعه به تحليل و بررسي آن از منظر زبانشناسي و بر اساس فرانقش بينافردي دستور نفش گراي نظام مند هليدي پرداخته شده است. بدين منظور ابتدا تمامي صد بند خطبه مذكور تجزيه شد بطوريكه عناصر ساختار وجهي (فاعل و جزء خودايستا)از عناصر باقيمانده بند تفكيك شود. با توجه به تعريف ويژه فاعل در اين ديدگاه، بررسي ها نشان داد كه اعتبار تعداد زيادي از بندهاي اين خطبه به گوينده - حضرت علي (ع) – برگشته و در چند مورد نيز الله فاعل بند واقع شده است. در مواردي نيزمسئوليت و اعتبار بند به جامعه مخاطب، يعني مردم كوفه ، برمي گردد كه به عنوان فاعل بند انتخاب شده اند .بررسي مفاهيمي كه در اين نظريه از جزء خودايستا مورد انتظار است - يعني زمان، قطبيت و وجهيت – نشان داد كه در اين زمينه بين زبان عربي و انگليسي تفاوتها و همينطور وجوه مشتركي وجود دارد . در اين خطبه عربي، عناصر وجهي عمدتا در خود فعل مستتر بوده و در مواقعي از برخي واژه ها چون ان، قد، لـ ، ويا تركيبي از آنها براي بيان قطعيت استفاده شده است. قطبيت غالب بندهاي اين خطبه مثبت بود اما براي نشان دادن قطبيت منفي نيز عناصر وجهي اي چون لا، لم ، ما و لما، در سيزده مورد بكاررفته است.بررسي وجهيت، كه در اين نطريه بخش مهمي از ساختار وجهي را به خود اختصاص مي دهد ، نشان داد كه در غالب بندهاي اين خطبه انتقال پيام با قطعيت از سوي منبعي آگاه - حضرت علي (ع) – براي مخاطبي ناآگاه و غافل ( مردم كوفه)، و به صورت ارائه اطلاعات در ساختار وجهيت خبري بوده و گوينده مسئوليت پيام را مي پذيرد. البته نمونه هايي از ساختارهاي ديگر وجهيت بند، چون پرسشي و امري نيز در اين خطبه وجود داشت و در چند مورد بندهايي با وجوه خاص براي بيان تعجب، هشدار، دعاونفرين بكار رفته بود كه نقش مهمي در نشان دادن بار معنايي بند ها داشتند.دو نوع ممكن ارزيابي نيز در جاهايي از متن خطبه آشكار بود ، مثلا ارزيابي كاملا مثبت از جهاد و كاملا منفي از ترك آن در بخش اول خطبه.

A piece of writing can be called a “text” when it has the cohesion element. Halliday & Hassan (1976: 4) believe that cohesion is a central element of producing an effective text which interrelates different parts of a text and cohesive devices affects the text comprehension process by the audience. This research is designed to study the cohesion markers in stories and poems of Roshde Noamuz monthly children magazine. The data is gathered randomly from the corpus of five stories and the equal number of poems published in Roshde Noamuz during 20112012 academic year. The findings of this research illustrate that while the studied poems observe cohesive markers discernibly, the number of these cohesive elements was meaningfully less than those of the stories. The findings can be useful for both “Roshd” magazine and other children and young adult’s authors.