طراحي يك سيستم هشدار زودهنگام بحران‌هاي ارزي در ايران: رويكرد رگرسيون لجستيك

The Design of an Early Warning System of Currency Crisis in Iran: A Logistic Regression Approach

وقوع مكرر بحران‌هاي ارزي در سال‌هاي اخير، ادبيات هشدار زودهنگام را به كانون توجه محققان بازگردانده است. در سال‌هاي اخير مفهومي از يك سيستم هشدار زودهنگام ( ) توسعه يافته، كه بايد قادر به شناسايي وقايع پرهزينه نظير بحران‌هاي ارزي باشد تا زمان كافي براي كاهش هزينه‌هاي بحران را براي سياست‌گذاران به وجود آورد. اين پژوهش، تلاش مي‌كند تا با به‌كارگيري داده‌هاي فصلي اقتصاد ايران طي دوره‌ي زماني 1393-1367 و با استفاده از يك مدل با متغير وابسته‌ي گسسته، ضمن بررسي عوامل موثر بر وقوع بحران ارزي در كشور، يك سيستم هشدار زودهنگام بحران‌هاي ارزي را با تمام مولفه‌هاي مورد نياز در مورد اقتصاد ايران طراحي و تبيين كند. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان مي‌دهد كه سيستم طراحي شده به ميزان زيادي عوامل تعيين كننده‌ي بحران ارزي را در ايران تبيين كرده و توانايي بالايي در پيش‌بيني اين بحران‌ها در دوره‌هاي زماني مورد بررسي داشته است. بر اساس نتايج به دست آمده، بحران‌هاي ارزي در ايران در نتيجه‌ي تركيب عدم تعادل‌هاي متفاوتي در بخش‌هاي واقعي و عمومي، موازنه‌ي خارجي و بخش مالي كشور به وقوع پيوسته‌اند. بر اساس اين نتايج، متغيرهاي نسبت وام به سپرده، نسبت "بدهي بانك‌ها به بانك مركزي" به پايه‌ي پولي، نرخ تورم و رشد توليد صنعتي (به علت وابستگي شديد به واردات)، بيش‌ترين و قوي‌ترين نقش را در افزايش احتمال ايجاد بحران‌هاي ارزي در ايران داشته‌اند. همچنين، متغيرهاي نسبت سپرده‌هاي بانكي به نقدينگي، نسبت درآمد ارزي به دارايي‌هاي خارجي بانك مركزي و رشد توليد ناخالص داخلي واقعي، مهم‌ترين نقش را در كاهش احتمال وقوع بحران ارزي در ايران دارند. طبقه بندي JEL: C25، C53، F31، G01.

The frequent occurrence of currency crises in recent years brought the early warning literature back in the researchers spotlight. In recent years, concept of an early warning system (EWS) developed that should be able to identify various costly events, such as currency crises, early enough for policy makers to reduce the costs. This study attempted by using Iranʹs economy quarterly data during the period 1988-2014 and using a model with discrete dependent variable, design an early warning system with all the required components on the Iranian economy and explain it. The results of this study indicate that the designed system to greatly explain the determinants of a currency crisis in Iran and has high ability in predicting this crises in the time periods studied. According to the results, currency crises in Iran are due to a combination of different imbalances in the real and public sectors, external balance and the financial sector. Based on these results, variables of ratio of bank loans to bank deposits, ratio of bank debt to the central bank to monetary base, inflation and industrial production growth (due to the high dependence on imports) are the largest and strongest role in increasing the probability of currency crises in Iran. As well as, variables of ratio of bank deposits to liquidity, ratio of foreign exchange earnings to the central bankʹs foreign assets and real GDP growth are most important role in reducing the probability of a currency crisis in Iran. JEL Classification: C25, C53, F31, G01.