تجاري شدن ترياك در اقتصاد ايران دوره قاجار ( 1210-1344ق.)

تحولات اقتصادي در قرن نوزدهم، معادلات اقتصادي را در كل دنيا تغيير داد. اقتصاد ايران نيز از اين تحولات مصون نماند و در مواجهه با اقتصاد سرمايه داري،از يك اقتصاد معيشتي و سنتي به يك اقتصاد نيمه معيشتي و شبه سرمايه داري تغيير يافت. اقتصاد ايران در شكل جديد متحول شده خود، به الگوي اقتصادهاي كشورهاي پيراموني نزديك، و به يكي از توليدكنندگان مواد خام براي بازارهاي جهاني تبديل شد. تا پيش از اين تحولات؛ ترياك در اقتصاد سنتي ايران به عنوان يك كالاي غير تجاري شناخته مي شد. از نيمه دوم قرن نوزدهم م. ترياك به يك كالاي تجاري در اقتصاد ايران تبديل شد. شاخص هاي وابستگي، مانند رونق توليد مواد خام، افزايش حجم تجارت، زوال صنايع دستي و نقش انگلستان به عنوان مركز اقتصاد سرمايه داري، از علل اصلي تجاري شدن ترياك در اقتصاد ايران هستند. در كنار اين علل بيروني برخي عوامل داخلي مانند بيماري كرم ابريشم، تراز منفي تجاري، نقش فعالانه حكومت قاجاري و برخي دولتمردان مانند ميرزا حسين خان سپهسالار در رابطه با ترياك و ويژگي هاي منحصر به فرد اين ماده خام، موجب تشديد توليد ترياك شدند. در نتيجه چنين عواملي بود كه اين ماده خام در فاصله كمي بعد از تجاري شدن در اقتصاد ايران به مهم ترين كالاي صادراتي تبديل شد و نقش مهمي در روند اقتصادي ايران ايفا كرد. اين پژوهش بر آن است با تكيه بر مباني نظري و بر اساس منابع تاريخي علل تبديل ترياك در اقتصاد ايران به يك كالاي تجاري را بررسي كند