تعيين رويشگاه بالقوه گاوزبان خارك دار (Anchusa strigosa) با استفاده از تحليل سلسله مراتبي و سيستم اطلاعات جغرافيايي در شهرستان دزفول

توسعه گياهان بومي يكي از راهكارهاي احياء مراتع تخريب شده مي باشد. گاوزبان خارك دار (Anchusa strigosa) يكي از گونه هاي مرتعي شهرستان دزفول و گونه اي دارويي و صادراتي است. با توجه به تخريب اين گونه، تحت تاثير چراي مفرط و تخريب مراتع، مي توان با ملاحظه خواهش هاي اكولوژيكي گونه مذكور، اقدام به توسعه رويشگاهي آن نمود. هدف از اين تحقيق تعيين رويشگاه بالقوه براي توسعه گونه گاوزبان خارك دار با توجه به معيارهاي اقليمي، خاكي و توپوگرافي با استفاده از سامانه هاي اطلاعات جغرافيايي و تحليل سلسله مراتبي مي باشد. براي اين منظور در سال 1394 از داده هاي مكاني حضور گونه به عنوان مكان هاي بالفعل براي رويش استفاده شد. بخشي از اطلاعات رويشگاهي اين گونه با استفاده از مطالعات زميني و برداشت نقاط حضور آن استخراج شد. بدين ترتيب كه ابتدا نقشه نقطه اي مناطق حضور بر اساس بازديد ميداني تهيه و سپس اطلاعات بيوفيزيكي رويشگاه هاي فعلي استخراج شد. جهت تكميل اطلاعات فوق، خواهش هاي اكولوژيك گونه مذكور استخراج و با اطلاعات زميني تلفيق شد. نقشه شش معيار در محيط ArcGIS®10.1 تهيه، طبقه بندي و استانداردسازي شد. ازآنجاكه وزن لايه هاي مذكور يكسان نيست، جهت اولويت بندي مناطق مستعد رويشگاهي از فرآيند تحليل سلسله مراتبي جهت وزن دهي استفاده شد. نتايج اين تحقيق نشان داد از كل مساحت 3/464547 هكتاري منطقه، 31 درصد رويشگاه خوب، 38 درصد رويشگاه متوسط، 7 درصد جزء رويشگاه هاي ضعيف تا خيلي ضعيف مي باشد. درواقع مقدار مساحت مناطق رويشگاهي مناسب براي رشد و استقرار اين گونه 2/349909 هكتار است. همچنين از نتايج تحقيق استنباط مي شود كه بارندگي بيشترين وزن و شيب كمترين وزن را دارد كه نشان داد كه معيار بارندگي مهم ترين و شيب بي اهميت ترين براي رشد اين گونه است.