ارزيابي حساسيت اراضي منطقه جازموريان به بيابان زايي

بيابان زايي پديده اي است كه براثر فرايندهاي اقليمي و فعاليت هاي بشري در مناطق خشك و نيمه خشك رخ داده و سبب كاهش توان توليدي اكوسيستم و زوال پتانسيل اراضي مي گردد. در اين پژوهش، پتانسيل بيابان زايي حوزه آبخيز جازموريان با استفاده از مدل حساسيت تخريب اراضي (ESAs) مورد ارزيابي قرار گرفت. به اين منظور، ابتدا نقشه واحدهاي كاري با استفاده از روش طبقه بندي بيشترين شباهت از تصاوير چند طيفي سنجنده OLI ماهواره لندست 8 (سال 2015) استخراج گرديد. سپس در هر واحد كاري، شاخص هاي مربوط به هر يك از معيارهاي اقليم، خاك، پوشش گياهي و مديريت بر اساس روش شناسي مدل و نظر كارشناسي ارزش گذاري شد و از ميانگين هندسي شاخص هاي مربوط به هر يك از معيارها، وضعيت بيابان زايي بر اساس آن معيار و از ميانگين گيري هندسي معيارها، نقشه وضعيت فعلي بيابان زايي ترسيم گرديد. نتايج حاصل از ارزيابي، دامنه ارزش ESAs به دست آمده را در محدوده 46/1 تا 72/1 برآورد نمود كه بيانگر پتانسيل بحراني بيابان زايي در منطقه مي باشد، به طوري كه 3136 و 12299 كيلومتر از وسعت منطقه، به ترتيب در طبقه بحراني (C2) و (C3) طبقه بندي شده است. اراضي شور و رسي (83/1=ESAI)، پلايا (78/1=ESAI) و نواحي ارگ و تپه ماسه اي (72/1=ESAI) بيشترين امتياز را كسب نموده اند كه نشان از حساسيت بالاي اين نواحي به بيابان زايي مي باشد. همچنين دو معيار كيفيت اقليم و مديريت بيشترين امتياز را به خود اختصاص داده اند، لذا در اولويت قرار دادن اين معيارها و افزايش سهم آن ها در خصوص ارائه مدل هاي منطقه اي و روش هاي ارزيابي بيابان زايي در منطقه و تدوين برنامه هاي مديريتي بيابان زدايي، از ضرورت بيشتري برخوردار است.