مطالعه تطبيقي نگاره‌هاي كتاب سعادت و كتاب البُلهان ابومعشر بلخي

كتاب مطالع‌السعاده يا سعادتنسخه‌اي بسيار نفيس است كه در دوران سلاطين ترك عثماني نوشته و تصويرسازي شده است. اين اثر به سفارش سلطان مراد سوم تهيه شده است. اين كتاب شامل توضيحات و توصيفاتي از دوازده علايم صورفلكي به همراه مينياتورها و نقاشي‌هاي بسيار عالي است. كتاب البلهان ابومعشر بلخي را مي‌توان از سرچشمه‌هاي اصلي كتاب سعادت دانست. كتاب البلهان را برخي به كتاب عجايب ترجمه كرده‌اند، اما در واقع نوعي كتاب فالنامه و شامل بخش‌هايي همچون فال انبيا، فال مقبول و اختلاج است. در اين كتاب براي كنترل تأثير طلسم‌ها و مكان‌هاي سحرانگيز به انواع ديوها، اجنه، فرشتگان، پيامبران و جداول طلسمات پرداخته شده است. تصاوير كتاب سعادت در بسياري از نگاره‌ها قابل‌تطبيق و مقايسه با كتاب البلهان ابومعشر بلخي است. هدف اين مقاله، بررسي ميزان تأثيرپذيري نگاره‌هاي كتاب سعادت از تصويرسازي كتاب البلهان است كه با روش توصيفي تطبيقي انجام شده است. نگاره‌هاي كتاب سعادت به‌لحاظ قدرت تصويرگري، طراحي، كادربندي، خلوص رنگ، رنگ‌پردازي و دقت در جزييات بسيار قوي‌تر از نمونه الگوي خود است، هر چند نگارگر در تركيب‌بندي‌ها سعي كرده است تا به تصاوير كتاب البلهان نزديك و وفادار بماند.