آناليز بناي عقلا در «رجوع جاهل به عالم» به روش «رفتارشناسي» و مقايسه آن با «رجوع مقلّد به مرجع تقليد»

Analysis of Intellectuals’ Basis in “Reference of the Ignorant to the Learned” with the “Behavioristic” Method and its Comparison to “Reference of the Imitator to the Legal Authority”

با توجه به این كه عمده‌ترین دلیل بر تقلید، بنای عقلا در «رجوع جاهل به عالم» است و از طرفی تكیه زدن بر ارتكازات شخصی خود و طرح ادعای بنای عقلا بدون سند معتبر در این موضوع، منشأ داوری‌های ناصحیح شده است، در این مقاله تلاش شده است با استقصای روش‌های تحصیل بنای عقلا، با استفاده از روش رفتارشناسی، «بنای عقلا در رجوع جاهل به عالم» واكاوی گردد. نتیجه حاصل مواردی چند از قبیل: فرق نهادن بین «رجوع به متخصص» و «رجوع جاهل به عالم»، شمردن عقل و نیازهای زندگی جمعی و اطمینان شخصی به عنوان منشأ پیدایش چنین سیره‌ای توسط فقها است و با تحلیل اصطلاح «تقلید» در فقه و اصول، و مقایسه نتایج حاصل از رفتارشناسی، با «رجوع مقلد به مرجع تقلید»، در نهایت، چیزی كه به سیره عقلا می‌توان نسبت داد رجوع غیرِتعبدی مراجعه كننده است و این چیزی غیر از تقلید اصطلاحی است.

Given that the most principle reason for imitation (taqlīd) is the intellectual basis in “the reference of the ignorant to the learned” and, in one respect, reliance on one’s personal conjectures and bringing up an “intellectual basis” claim without (presenting) valid document on this subject has become a source of incorrect judgments, it is attempted in this article to delve into “the intellectual basis in the reference of the ignorant to the learned” through exploring the methods of acquiring the intellectual basis with the use of behavioristic method. The outcome achieved includes instances such as: distinction between “reference to the specialist” and “reference of the ignorant to the learned”, and regarding the needs of collective living and personal certainty as the source for the appearance of such sīra by the jurists. And finally, by analyzing the term taqlīd (imitation from legal authority) in jurisprudence and principles and comparing the outcomes resulting from behaviorism with “reference of the ignorant to the legal authority”, what can be attributed to the attitude of the intellectual is the no-devotional reference of the client (the referring person), which is something other than the connotative taqlīd