تحليل تاثيرات برداشت شن و ماسه بر مورفولوژي رودخانه قرنقو (محدوده بعد از سد سهند تا روستاي خراسانك)

Analyzing the Effects of Gravel and Sand Mining on the Morphology of Grango River (Between Sahand Dam to Khorasanak Village)

به برداشت مستقيم مكانيكي منابع شن و از بستر رودخانه، معدن كاري رودخانه گفته مي‏شود. برداشت منابع شن و ماسه از بستر رودخانه موجب بريدگي بستر رودخانه مي‏شود و مي‏تواند كيلومترها به پايين‏دست و بالادست رودخانه كشيده شود و اين امر باعث تخريب يا تضعيف پلها و ساير سازه‏هاي رودخانه و مشكلات زيست محيطي مي‏شود. هدف اين تحقيق بررسي تاثيرات مخرب برداشت بيش از حد منابع شن و ماسه از بستر رودخانه قرنقو است. نقشه‏هاي توپوگرافي، نقشه‏هاي زمين‏شناسي، داده‏هاي هيدرولوژيكي جريان، داده‏هاي مستخرج از مدل رقومي ارتفاع، داده‏هاي مطالعات صحرايي و تصاوير ماهواره‏اي لندست سنجنده ETM سال 2008، و سنجنده OLI سال 2013 مواد تحقيق را تشكيل مي‏دهند. جهت رسيدن به هدف تحقيق ابتدا جريان سيلابي رودخانه را محاسبه كرده، مقدار مجاز برداشت را برآورد كرديم و در مرحله بعد براي بررسي تاثيرات تخريب ضريب سينوزيتي رودخانه در دوره زماني 1387 و 1392 را محاسبه و همچنين ميزان جابه‏جايي رودخانه را در سالهاي مزبور برآورد كرديم. نتايج تحقيق نشان داد كه ميزان برداشت رودخانه بسيار بيشتر از حد مجاز بوده است. همچنين ضريب سينوزيتي رودخانه در سال 1392 نسبت به سال 1387 افزايش محسوسي پيدا كرده است. نتايج جابه‏جايي رودخانه نشان داد كه ميزان جابه‏جايي رودخانه در فاصله زماني مورد بررسي از 75 تا 100 متر متغير بوده است.

Stream gravel mining involves the mechanical removal of gravel and sand directly from the active channel of rivers and streams. Stream gravel mining, generally, causes incision of the channel bed, which can propagate upstream and downstream for kilometers as a result of which bridges and other structures may be undermined, and other environmental problems caused. The aim of this study is to investigate the damaging effects of excessive removal of sand and gravel from the Grango river bed. The materials of this research include topographic maps, geological maps, hydrological data, data provided from Dem and field data and Landsat Satellite image sensors of ETM 2008, and sensors of OLI 2013. To accomplish the aims set by the research, the river flows were calculated and the amount of permitted mining was estimated. The next step was to investigate the destruction caused by the river; sinuosity coefficient was calculated for the period between 2008 and 2013, and the amount of displacement in the river was estimated. Results showed that the river mining was much higher than the permissible limit and the sinuosity coefficient for the river in 2013 had had a significant increased compared to 2008. The results showed that the displacement of the moving rivers, and streams during the study varied between 75 and 100.