بررسي اثرات تغيير كاربري و پوشش اراضي بر روي سيل خيزي و دبي رواناب (مطالعه موردي: حوضه آبريز سد علويان)

Investigation Effects of Landuse and Land Cover Changes on Flooding and Runoff Disc Harge (Case Study: Alavyan Dam Basin)

تغييرات كاربري و پوشش اراضي تاثير مستقيمي بر تغيير رژيم هيدرولوژيكي حوضه دارد. به عبارتي مي‌تواند با افزايش سطوح زمينهاي باير و كاربريهاي مشابه آن باعث سيل خيزي حوضه شده، با افزايش سطوح كاربري باغ و كاربريهاي مشابه آن باعث مصرف و نفوذ بيشتر آب شود و بر كاهش دبي، نقش موثري داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسي اثر تغييرات به وجود آمده در كاربري و پوشش اراضي حوضه آبريز سد علويان در بازه زماني 2013-1987، بر روي سيل خيزي حوضه و دبي رواناب است و بدين منظور ابتدا با استفاده از نقشه گروه هيدرولوژيكي خاك كه نشان از حساس بودن منطقه دارد و نقشه كاربري و پوشش اراضي مربوط به دوره-هاي زماني 1987 ، 2000 و 2013 شماره منحني (CN) منطقه براي هر دوره زماني به دست آورديم و سپس با استفاده از اين نقشه‌ها، ميزان نگهداشت خاك (S) را محاسبه كرديم و در نهايت ميزان رواناب حاصل از شبيه‌سازي بارش 100 ميلي‌متري از طريق مدلSCS برآورد گرديد كه نتيجه حاكي از افزايش رواناب يا به عبارتي سيل‌خيز شدن حوضه بر اثر تغيير كاربري و پوشش اراضي است. با توجه به وجود رابطه بين بارش و دبي در بازه‌هاي زماني تعيين شده، تغيير كاربري باغ به عنوان يكي از عوامل موثر در كاهش دبي مورد بررسي قرار گرفت و بعد از جداسازي جريان پايه و جريان حاصل از ذوب برف با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي موديس از دبي كل، بقيه دبي به عنوان دبي حاصل از بارش در نظر گرفته شد. نتيجه حاصل از تحليل كوواريانس نشان داد كه افزايش در مساحت كاربري باغ باعث كاهش رابطه بين بارش و دبي حاصل از آن در حوضه آبريز سد علويان شده است.

Landuse and land cover changes have direct effect on hydrological regime of basin.Iincreasing bare lands and similar landuses make flooding and increasing of orghard landuse area has effective role on reduce of runoff discharge. In this study using of soil hydrolic group map that indicat sensitive lands, and landuse map of 1987, 2000, and 2013 periodes curve number (CN) map of study area was extracted and then using of this map amunt of soil water retention was calculated and finally the rate of runoff from simulated 100 mm rainfall was estimated bye SCS model. The results indicate an increase in runoff or in other words, inceasing flooding rate of basin because of landuse and land cover changes. According to existence of the relationship between rainfall and runoff discharge at specified intervals, landuse change to orchard development as one of the effective factors on decrease of runoff rate was studied,then after of separation of base flow and flow from snowmelt of the entire flow using MODIS satellite images processing, the residual flow was considered as the discharge of rainfall. the result of analysis of covariance indicated that increasing of orchard area reduce the relationship between rainfall and discharge from it.