وجه اعجاز در استجابت دعا

استجابت دعا يكي از اقسام ذكر شده براي معجزات است كه به وسيله آن راستي مدعي نبوت و امامت اثبات مي شود. موارد استجابت دعا مختلف است؛ زيرا دعا گاهي از راه خارق العاده اي محقق مي شود و گاهي از راهي كه خارق العاده بودن آن ثابت نشده است. حكم به اعجاز، در كلام متكلمان شامل هر دو قسم مي شود؛ در حالي كه معجزه دانستن هر دو قسم با اشكال هايي روبه رو است. همراه نبودن با ادعا و نداشتن تحدي، اشكال هاي فراگيري است كه برخي را واداشته است تا استجابت دعا را نوعي كرامت بدانند. در جايي كه دعا از راه عادي اجابت مي شود و يا خارق العاده بودن آن مشكوك است، اشكال اساسي ديگري نيز آشكار مي شود؛ زيرا نبودن قيد خارق العاده در اين گونه موارد با معجزه دانستن آن ناسازگار است. مقاله پيش رو در پي پاسخ به اشكالات اعجاز دانستن دعاي مستجاب است و بيان مي كند كه قبول اعجاز در قسم دوم متوقف بر ارائه تعريف جديدي از معجزه است؛ تعريفي كه حقيقت معجزه را به وجود سبب قاهر و اراده غالب الهي بداند و امر عادي نيز هنگامي كه داراي اين حقيقت و شرايط ذكر شده ديگر باشد، حكم به اعجاز آن مي شود.