رويان‌زايي بدني مستقيم از رويان‌هاي نابالغ در دورگ‌هاي آفتابگردان

Direct somatic embryogenesis from immature embryos of sunflower hybrids

در اين پژوهش تأثير تنظيم‌كننده‌هاي رشد گياهي بر رويان (جنين)‌زايي بدني (Somatic embryogenesis) مستقيم از رويان‌هاي نابالغ در دو دورگ (هيبريد)هاي ايراني آفتابگردان (آذر گل و فرخ)، براي باززايي گياه بررسي شد. بدين منظور پس از گل‌دهي، رويان‌هاي نابالغ ده روز پس از گرده‌افشاني به‌عنوان ريزنمونه استفاده شدند. رويان‌هاي نابالغ پس از ضدعفوني به محيط رويان‌زايي شامل محيط كشت پايۀ MS و ويتامين‌هاي B5 120گرم در ليتر ساكاروز و ميزان متفاوت تنظيم‌كننده‌هاي رشد (BA در دو سطح 1 و 2 ميلي‌گرم در ليتر در تركيب با NAA يا 2,4-D در سه سطح 0.1, 0.25 و 1 ميلي‌گرم در ليتر و 2,4-D در دو سطح 0.33 و 1 ميلي‌گرم در ليتر به‌تنهايي) منتقل شدند. نتايج به‌دست‌آمده از تجزيۀ واريانس نشان داد كه بين دورگ‌ها و تركيب‌هاي مختلف هورموني و همچنين اثر متقابل اين دو عامل اختلاف معني‌داري وجود دارد. نخستين رويان­هاي بدني ده روز پس از كشت ريزنمونه‌ها در محيط حاوي 120 ميلي‌گرم در ليتر ساكاروز مشاهده شدند، بدون اينكه مرحلۀ حد واسط پينه (كالوس) تشكيل شود. رويان‌هاي بدني در هر دو دورگ آفتابگردان به‌صورت مستقيم در محيط حاوي/ 2 mg/l BA and 0.25 mg/l NAA با سرعت بيشتري ظاهر شدند.

In the present study, the effect of plant growth regulators on direct somatic embryogenesis and plant regeneration of two Iranian sunflower hybrids (Azargol and Farrokh) were examined. After the flowering, immature embryos ten day after pollination were used as explants. Immature embryos were surface sterilized and subsequently transferred to embryogenesis medium containing MS medium elements and B5 vitamins, 120 g/l sucrose and different combinations of plant growth regulators (BA in two levels,1 and 2 mg/l in combination with NAA or 2,4-D in three levels 0.1, 0.25 and 1 mg/l and 2,4-D in two levels, 0.33 and 1 mg/l. Analysis of variance showed significant differences between hybrids, hormones and hybrids×hormones interaction. The somatic embryos were first observed 10 days after culture on medium containing 120 g/l sucrose and a callus intermediate was not formed. Somatic embryos of two sunflower hybrids directly obtained on a medium supplemented with 2 mg/l BA and 0.25 mg/l NAA with more number and speed.