بررسي پاسخ هاي صدرالمتالهين به ناسازگاري اصالت وجود و معلوليت اشياء

Investigating Mulla Sadra’s Responses to the Contradiction between Principality of Existence and Causality of Things

اصالت وجود از اركان بنيادين حكمت صدرائي است. يكي از اشكالات وارد شده به آن اين است كه اصالت وجود مستلزم واجب الوجود بالذات بودن همه موجودات است. ملاصدرا دو پاسخ به اين اشكال داده است: پاسخ نخست بر مبناي تفكيك دو معناي واژه «بالذات» است. توجه به امكان فقري و تفكيك ضرورت ذاتي منطقي و فلسفي، اساس دومين پاسخ صدراالمتالهين به اين اشكال است. غالب متفكرين و صاحبان انديشه پس از او تنها به يكي از اين دو پاسخ توجه كرده اند. اين در حالي است كه چنين رويكردي ناتوان از حل اشكال بوده و طريق صائب آن است كه ضمن توجه به هر دو پاسخ ، مناط نياز به علت را از امكان ذاتي به امكان وجودي تغيير دهيم. براي اين منظور ابتداء تصويري از مدعاي اصالت وجود ارائه و سپس اشكال مشهور شيخ اشراق بر اصالت وجود را طرح نموده و پس از بيان جواب ملاصدرا به آن و مبتني بر همين جواب، به طرح اشكالِ اصلي كه موضوع نوشتار حاضر است خواهيم پرداخت.

Principality of existence is a fundamental concept in transcendent theosophy. One of the objections to this philosophy is that principality of existence attends with the necessary existence of all beings in themselves. Mulla Sadra offers two responses to this objection the first of which is based on distinguishing the double meanings of the term “by itself”. The second response focuses on the indigence possibility and need for distinguishing between logical and philosophical inherent necessity. Majority of thinkers have focused on one of these responses; yet, this approach will not be able to solve this contradiction and the right pass to do so is using both responses to change the principle of the need for a cause from an essential need to an existential possibility. Therefore, an image is initially represented from the necessary existence allegation and then the famous objection of Suhrevardi to the necessity of existence is discussed. Later on, Mulla Sadra’s repose is stated and, according to this response, the main problem which is also the subject of this study is scrutinized.