قاعده الواحد در ترازوي سنجش (با تاكيد بر مباني حكمت متعاليه)

Critique of the Al-wahed Rule (by focusing on the Principles of Transcendent Wisdom

«الواحد لايصدر عنه الا الواحد» مفاد قاعده اي است كه در فلسفه ي اسلامي اهميت و كاربرد هاي فراواني دارد. فلاسفه برجسته مسلمان همچون ابن سينا ، ميرداماد و ملاصدرا اين قاعده را پذيرفته اند و براهيني را بر اثبات آن اقامه كرده اند؛ از طرف ديگر برخي از متكلمين منكر اين قاعده شده اند و با طرح نقض ها و اشكالاتي به دنبال تضعيف اين قاعده بوده اند. قاعده الواحد طبق مباني حكمت متعاليه داراي مفاهيمي است كه منشا بسياري از اشكالات منكرين اين قاعده به توجه نكردن به معناي صحيح همين مفاهيم است. در اين نوشتار ابتدا با توضيح و تبيين مفاهيم اين قاعده، با رويكردي صدرايي براهين و اشكالات اين قاعده مورد تحليل بررسي قرار گرفته است و اگرچه برخي از برهان مشائين بر اين قاعده خالي از اشكال نيست اما طبق مباني حكمت متعاليه برهان محكم تري بر آن اقامه شده و از نقض ها و اشكالات وارده بر آن پاسخ داده شده است.

The phrase “the one does issue him only the one” is content of a rule which is very important in Islamic philosophy. Muslim philosophers such as Ibn Sina and Mulla Sadra accepted this principle and presented certain proofs to prove it. On the other hand, some theologians denied this rule, and through violations and objections were seeking to undermine this principle. This rule, in accordance with the principles of transcendental wisdom has certain elements, so that deniers of that rule fail to understand the correct meaning of these elements. In this paper, firstly, we explain the elements of this rule, and with Sadraian approach, arguments and objections to this rule has been analyzed, and although some Peripatetic arguments against this rule is not without problems, but according to principles of transcendent Wisdom we presented the more stronger argument in witness of this rule and answered the violations and the objections to it.