بررسي ريز ريخت شناسي تعدادي از گونه هاي يك ساله سرده علف هفت بند در ايران

Micromorphological study of some annual Polygonum L. (Polygonaceae) in Iran

سرده علف هفت بند با 29 گونه در ايران گروهي از گياهان يكساله و چند ساله را در زيستگاه هاي مختلف تشكيل مي دهد. P. aviculare تشكيل گونه اي پيچيده را داده كه تفكيك آن از گونه هايP. arenastrum, P. patulum بسيار دشوار است. در اين تحقيق تلاش شده است تا با بررسي هاي دانه هاي گرده، سطح فندقه ها، بشره پوشاننده گلپوش و برگ، صفات افتراقي براي گونه ها فراهم آيد. درمجموع 33 جمعيت از 6 گونه يك ساله علف هفت بند مشتمل بر P. aviculare، P. arenastrum، P. patulum، P. argyrocoleon، P. polycnemoides و P. olivascens بررسي شدند. واحدهاي جمعيتي از طبيعت جمع آوري و با ميكروسكوپ نوري و الكتروني شدند. بررسي دانه هاي گرده در تمام گونه هاي تحت بررسي از نوع منفرد، subprolate يا Prolate spheroidal و سه شياري هستند. بيشترين تنوع در تزئينات سطحي مشاهده شد. طول محور استوايي، طول محور قطبي، طول شيار، قطر نسبي گرانول ها و متوسط فاصله گرانول ها ساير صفات افتراقي دانه هاي گرده بودند. بررسي آماري داده هاي بشره مويد آن است كه طول و عرض ياخته هاي بشره و نيز طول ياخته روزنه در گونه هاي بررسي شده تنوع نشان مي دهند. ارتباطي نزديك بين P. aviculare و P. arenastrum و بين گونه هاي P. argyrocoleon و P. olivascens ديده شد. موقعيتي متمايز براي گونه P. polycnemoides مي تواند با ويژگي هاي بشره مشخص شود. نتايج مشخص كرد كه مجموعه صفات انتخابي داراي ارزش تاكسونوميكي است.

Abstract. With 29 species in Iran, Polygonum L. is comprised of annual and perennial plants in different habitats. P. aviculare makes a species complex, hardly distinguished from P. arenastrum and P. patulum. In the present study, pollen grains, fruit surface and petals and leaves epidermis features were used to provide diagnostic features in order to separate species from one another. In Total, 33 populations of 6 annual species, including P. aviculare, P. arenastrum, P. patulum, P. argyrocoleon, P. polycnemoides and P. olivascens were studied. Specimens were gathered during field trips and studied by means of light and scanning electron microscopes. The Pollen grains of all the species which were studied were monad, subprolate or prolate spheroidal and tricolpate. Main differences were also observed in their surface ornamentations. Length of equatorial and polar axes and colpus, granules diameters and the average distance between granules were other diagnostic features of the pollen grains. Statistical analysis of epidermis features revealed that the length and width of epidermis cells and stomata length varied in the species studied. A close relationship was found between P. aviculare and P. arenastrum on the one hand and P. argyrocoleon and P. olivascens on the other. The separation of P. polycnemoides could be attributed to differences in epidermis features. Results showed that a selected set of these features to be of taxonomic importance. Keywords. polygonaceae, epidermis, pollen, fruit