تبيين جامعه‌شناختي رابطه بين فضاهاي بي‌دفاع شهري با خشونت‌هاي شهري(مورد مطالعه شهر تهران)

Sociology Explanation of the Relationship of Indefensible Urban Spaces with Urban Violence in Tehran

يكي از چالش‌هاي كنوني حيات شهري، وجود ناهنجاري‌هاي اجتماعي و رفتارهاي خشونت‌آميزشهروندان است. گمان مي‌رفت با امكان برخورداري از رفاه مادي و نيز رشد كالبدي كه در شهرها اتفاق مي‌افتد، آسايش و امنيت بيشتر تحقق يابد؛ اما شواهد موجود از فرآيند توسعه‌ي معكوس حكايت دارد و مقداري از اين ناآرامي‌ها و كنش‌هاي پرمخاطره شهري ناشي از شرايط كالبدي- مكاني و طراحي شهري است. هدف اصلي اين پژوهش، «سنجش رابطه‌ي بين فضاهاي بي‌دفاع با خشونت‌هاي شهري» است و «شناخت ويژگي‌هاي كالبدي و اجتماعي فضاهاي بي‌دفاع»، از ديگر اهداف مي‌باشد.براي مطالعه ويژگي‌هاي فضاهاي شهري و نقش آن در خشونت‌هاي شهري از نظريات گوناگون جامعه‌شناسي، روان‌شناسي اجتماعي و طراحي شهري استفاده شد.روش پژوهش مبتني بر پيمايش و ابزار پرسشنامه است. پرسشنامه‌ي محقق ساخته پژوهش، ابعاد خشونت شهري را در چهار مؤلفه‌ي خشونت رواني، خشونت فيزيكي، خشونت اقتصادي و خشونت اجتماعي با 28 گويه ساخته شده مورد سنجش قرار داده است. كه در 27 نقطه شهر تهران در قالب فضاهاي بي‌دفاع و فضاهاي با دفاع اجرا گرديد. تعداد 400 نفر از شهروندان تهراني نمونه‌ي تحقيق را شامل مي‌شوند كه از پنج حوزه‌ي شهري شمال، جنوب، شرق، غرب و مركز تهران برگزيده شدند. تكنيك انتخاب نمونه‌ها مبتني بر نمونه‌گيري سهميه‌اي در فضاهاي مورد مطالعه بر اساس زمان مراجعه پرسشگران بوده است.يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد ميزان بروز خشونت‌هاي شهري در فضاهاي مختلف شهري به يك ميزان نيست و برخي فضاهاي شهري (فضاهاي بي‌دفاع) به سبب ويژگي‌هاي كالبدي و اجتماعي به صورت بالقوه پذيراي خشونت هستند و بستري مطمئن براي فعاليت‌هاي امنيت‌زدا و خشونت‌آميز فراهم مي‌كنند. ميانگين خشونت در مناطق مختلف شهر از نظر ميزان وقوع خشونت، با تفاوت معنادار مورد تأييد قرار مي‌گيرد.

One of the current challenges in urban life is social ills and violent behavior of citizens. It is assumed that enabling material well-being, physical growth, the possibility of having a network that is provided in the cities, comfort and safety come true, but the available evidence suggests reverse development process and some of these risky practices and urban insecurity caused by physical conditions and spatial urban design. The main purposes of this study were "the assessment of the relationship between defenseless spaces with urban violence", "recognizing the type of crime in the defenseless spaces", "understanding the physical properties of defenseless spaces", "Understanding defenseless spaces Social Profile", and "typology of violence in Tehr@n". The study was conducted based on survey and questionnaires. Dimensions of urban violence in four components of psychological violence, physical violence, economic violence, and social violence were assessed with 28 items. Samples were 400 citizens of Tehran city, which were selected of five metropolitan areas of North, South, East, West, and center. Sample selection was based on quota sampling technique based on the time of presentation spaces of interviewers. The findings show that the incidences of urban violence in urban spaces were not the same and the level of violence in defense spaces lower than defenseless spaces. The hypothesis test showed that the relationship between urban space and sense of security and insecurity shows significant differences among citizens in defenseless and defense spaces. The results also showed some defenseless spaces are potentially receptive to violence because of the social and physical factors and provide a good place for anti-safety and violent activities. The average of violence in different part of the city is validated with significant difference in terms of violence incident.