عبدالله سويدي و روايتي سلَفي از كنگره تقريب نادرشاه افشار در نجف

Abduallh Suwaidi and his Salafi report of Nadir Shah’s Ecumenical Congress in Najaf

كنگره نجف كه با هدف تقريب بين مذاهب اسلامي و به رسميت شناخته شدن مذهب شيعه جعفري در سال 1156ق./1743م. برگزار شد، يكي از آخرين تلاش هاي نادرشاه افشار براي ايجاد تغيير در نظم سياسي-مذهبي معارض ميان ايران شيعي و عثماني سني بود. اگرچه تاكنون اشارات و مطالعات متعددي در باب گزارش اين نشست و اثرات آن صورت گرفته است، اما اين نوشتار با بهره گيري از روش توصيفي-تحليلي در مطالعات تاريخي كه مبتني بر بررسي موشكافانه اسناد و مدارك كتابخانه اي است، تلاش مي كند روايت سني سلفي اين نشست را كه برآمده از مشاهدات شيخ عبدالله سُوَيدي، نماينده والي بغداد در نجف بود مورد تحقيق قرار دهد. در اين زمينه بسط و تفسير مقدماتي همچون شناخت سياست هاي مذهبي نادرشاه افشار، شرايط سياسي، اجتماعي عراق در نيمه قرن هجدهم ميلادي و زمينه هاي شكل گيري انديشه سلفي در ميان علما و متفكران مسلمان مورد توجه قرار خواهد گرفت. همچنين غايت اين پژوهش بررسي خاستگاه هاي اجتماعي و فكري جريان سلفي در عراق و ارائه تاريخي مختصر از روند شكل گيري كنگره نجف است كه با مقايسه تطبيقي دو روايت شيعي و سني از اين نشست، تصويري تازه از مناسبات فكري و فرهنگي رايج در طيف سني و سلفي علماي عراق ارائه خواهد شد.

As his last unifying effort, NƗdir ShƗh AfshƗr’s ecumenical congress in Najaf 1156A.H./1743A.D. was held to make a change in the socio-religious system of Iran and Ottoman relationship. Although several studies have been carried out regarding this congress in Persian academic literature, this paper accomplishes a careful study, based on analytic method, on a counter-narrative of Najaf Congress which based on the observations of an eminent member and representative of BaghdƗd’s governor, known as Shaykh AbdullƗh Suwaidi. On this basis, we will describe various aspects of socio-religious policies of Nadir and Iraq in the middle of eighteenth century, which maintains the emerging of Salafi thought among scholars and Muslim thinkers of the time