روند شكل گيري اعتصابات كارگري درمناطق نفت خيز خوزستان (از پيدايش نفت تا نهضت ملي شدن صنعت نفت 1330-1287ش)

واگذاري امتياز دارسي در سال 1280ش/1901 م و در پي آن كشف نفت در مناطق نفت خيز خوزستان و احداث پالايشگاه عظيم آبادان، سبب سراريز شدن نيروي كار از خارج و داخل ايران به اين مناطق گرديد . نيروي كار كه تحت عنوان كارگر ميادين نفتي و پالايشگاه آبادان جذب شركت نفت انگليس و ايران شدند. در هواي گرم و طاقت فرساي خوزستان در كنار مشعل هاي سوزان، در حالي كه از بسياري از حقوق اوليه خود محروم بودند و همه نوع زورگويي و بي قانوني مديران انگليسي شركت نفت را مشاهده مي كردند. خواسته اي جز احقاق حقوق از كف رفته ي خود نداشتند و به گمان خود تنها راه برون رفت از اين وضعيت اسفناك را برپايي اعتصاب در محيط كار مي ديدند. غافل از اينكه طرف مقابل آن ها، مديران انگليسي شركت نفت با همكاري زمامداران خوزستان، اين اعتصابات را نوعي آشوب و بلوا تلقي كرده و به جاي همدردي و غم خوري و يافتن راه چاره، اقدام به سركوب آنان نمودند و تعدادي از برپاكنندگان اعتصاب را از كار اخراج، زنداني و تبعيد كردند. در اين مقاله فرايند اعتصاب كارگران مناطق نفت خيز خوزستان در دو محور ارزيابي شده است : زمينه ها وعلل اعتصابات كارگري كه بيشتر اين اعتصابات جنبه صنفي و معيشتي داشت تا سياسي، و هدف كارگران از برپايي اعتصاب، افزايش حقوق و دستمزد ، تهيه مسكن و برخورداري از امكانات رفاهي و بهداشتي بهتر بود . در محور دوم، مراحل اعتصاب كارگران از آغاز تا ملي شدن صنعت نفت در پنج مقطع زماني كه آغاز آن سال 1299 ش و پايان آن هم زمان با ملي شدن ضنعت نفت در سال 1330 ش است - مورد برسي و تحليل قرار مي گيرد .