بررسي روند شكل‌گيري و علل رقابت‌هاي تجاري در خليج فارس و بازتاب آن در بندر كانتون چين (قرون يكم تا سوم هجري/هفتم تا نهم ميلادي)

A Survey on the Formation of Trade Competitions in the Persian Gulf and Its Reflection in Port Guangzhou (Canton), China (Seventh to Ninth Centuries AD)

در دوران ساساني تاجران زردشتي(پوـ سه) از مشهورترين تاجران اقيانوس هند و از جمله سواحل چين بودند كه تجارت را در انحصار خود داشتند و اغلب نيازمندي­هاي سرزمين­هاي عرب­نشين را نيز برآورده مي­كردند. زيرا تجّار عرب غالباً به سفرهاي تجاري شرق آفريقا مي­پرداختند؛ اما فتح ايران توسط عرب­هاي مسلمان و تسلط آنان بر بنادر و سواحل خليج فارس در قرون يكم و دوم هجري موجب فعال‌شدن تجّار عرب (اباضي عمان و سپس عراقي) در كنار بازرگانان زردشتي در اقيانوس هند شد؛ چنان‌كه آنان براي تجارت به سواحل چين به خصوص بندر «خانفوا» (كانتون يا گوانجوي امروزي) سفر مي­كردند. اما تحولات سياسي خليج فارس همواره منجر به رقابت يا اتحاد تاجران مي­شد كه بر روابط و جايگاه آنان در بندر كانتون نيز تأثيرگذار بود. مقاله حاضر در پي مطالعۀ تأثير تحولات تاريخ سياسي خليج فارس و رقابت‌هاي مذهبي ـ اقتصاديِ گروه­هاي بازرگان در جامعه مبدأ در شكل­گيري رقابت­هاي مذكور در مهاجرنشين بندر كانتون چين است.

During the Sassanid dynasty, Zoroastrian merchants (in Chinese: "Po-se") were the most famous businessmen in the Indian Ocean and the coast of China, in the other word they dominated marine trade there. They not only traded for Iran, but also met the requirements of the Arab lands. At that time, Arab merchants often made business trips to East Africa. But during the seventh and eighth centuries AD, after Iran's conquest by Muslim Arabs, as a result of their dominance over the Persian Gulf ports, Arab traders (i.e. Ibādhis of Oman and Iraqis) activated along with Zoroastrian businessmen in the Indian Ocean. So they made trade voyages as far as to the Chinese city port of "Khānfu" (Canton, Guangzhou). But political developments in the Persian Gulf, which always resulted in competition or business alliance between the Muslim merchants, reflexed in their relationships and influenced their status in the court of Canton. This article seeks to study the impact of economic ups and downs of the historical development of the Persian Gulf and religious competitions of its merchant groups in the formation of the their competitions in the port of Canton.