پديد آورندگان :
صمدي هشجين، علي اصغر دانشگاه تربيت مدرس تهران - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت , قلاوند، امير دانشگاه تربيت مدرس تهران - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت , مختصي بيدگلي، علي دانشگاه تربيت مدرس تهران - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت , يوسف زاده، سعيد دانشگاه پيام نور تهران - گروه كشاورزي
كليدواژه :
ويژگي هاي رشدي , سيب‌زميني , كود دامي , نيتروژن
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: علاقه جهاني به سيب زميني به عنوان يك محصول با امنيت غذايي ارزشمند در حال افزايش مي‌باشد. تغذيه نيتروژني از عامل هاي اصلي تعيين رشد و عملكرد نهايي محصول سيب زميني به شمار مي‌رود. كمبود نيتروژن منجر به محدويت رشد گياه و توليد محصول شده در حالي كه كاربرد بيش از حد نيتروژن اغلب از دسترس خارج شده و سبب آلودگي محيط زيست مي‌شود. كود دامي منبعي از نيتروژن و ديگر مواد مغذي بوده كه مي‌تواند تقاضاي كاربرد كود شيميايي را كاهش دهد. بنابراين هدف از اين بررسي، ارزيابي تأثير كودهاي شيميايي و دامي بر رشد رويشي و عملكرد غده سيب زميني به منظور توليد سيب زميني سالم و استفاده كار آمد از اين كودها مي‌باشد.مواد و روش ها: آزمايش در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 1392در استان اردبيل اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل تيمار شاهد، سه ميزان 326، 652 و 978 كيلوگرم در هكتار كود شيميايي اوره، سه ميزان 1/21، 3/42 و 5/63 تن در هكتار كود گوسفندي و سه ميزان 6/27، 2/55 و 9/82 تن در هكتار كود گاوي بوده و هر يك از ميزانهاي كودي دامي و شيميايي بهطور جداگانه بر حسب ميزان كاربرد 150، 300 و 450 كيلوگرم نيتروژن در هكتار تنظيم شده بود. در طول فصل رشد، زمان سبز شدن، گل دهي و تشكيل غده و در زمان برداشت ميانگين شمار ساقه در بوته، ارتفاع بوته، وزن خشك اندام هاي هوايي، عملكرد و اجزاي عملكرد اندازه‌گيري شدند.نتايج و بحث: نتايج نشان داد عملكرد، اجزاي عملكرد، صفات فنولوژيك (پديده شناختي) و ريخت شناختي (مورفولوژيك) به طور معني‌داري تحت تأثير تيمارهاي كودي قرار گرفتند. گل دهي و رسيدگي با كاربرد بيشتر كودهاي دامي و شيميايي به تاخير افتاد. در بالاترين سطح كود گاوي (9/82 تن در هكتار) و شيميايي (978 كيلوگرم در هكتار) به ترتيب 67/6 و 25/6 درصد افزايش تاخير در رسيدگي نسبت به تيمار شاهد مشاهده شد. در حالي كه با كاربرد كود دامي زمان سبز شدن بذر پس از كشت كاهش يافت. تأثير تيمارهاي كودي بر شمار ساقه در بوته (05/0> P) معني‌دار بود، ولي تفاوتي جزئي بين تيمارهاي كودي دامي و شيميايي وجود داشت. كاربرد بيشتر كودهاي دامي و شيميايي ارتفاع بوته و وزن خشك اندام هوايي را افزايش داد. كودهاي دامي در شمار، وزن و عملكرد غده، نسبت به تيمارهاي كود شيميايي برتري شايان توجهي داشتند. كاربرد 3/42 و 5/63 تن در هكتار كود گوسفندي باعث توليد بيشترين عملكرد شد كه نسبت به شاهد به ترتيب 8/2 و 0/3 برابر افزايش عملكرد مشاهده شد. همچنين بالاترين ميانگين وزن غده (51/126 گرم) و شمار غده در بوته (2/10 غده) به ترتيب در در تيمارهاي 5/63 و 3/42 تن كود گوسفندي بهدست آمد. تأثير تيمارهاي كودي بر درصد غده‌هاي ريز و متوسط در بوته معني‌دار نشد، ولي بر درصد غده‌هاي درشت معني‌دار شد. با افزايش كاربرد كودهاي دامي تا ميزان معادل 300 كيلوگرم نيتروژن در هكتار درصد غده‌هاي درشت در كود گاوي و گوسفندي به ترتيب در حدود 9/4 و 6/3 برابر نسبت به تيمار شاهد نيز افزايش يافت.نتيجه گيري: بهطور كلي كودهاي دامي در رشد و عملكرد سيب زميني، نسبت به تيمارهاي كود شيميايي برتري شايان توجهي داشتند و كاربرد 3/42 و 5/63 تن در هكتار كود گوسفندي باعث توليد بيشترين عملكرد، وزن و شمار غده شدند. بنابراين به جاي كاربرد پيوسته كود شيميايي مي‌توان با استفاده بهينه از كودهاي دامي در راستاي كشاورزي پايدار گام برداشت.
چكيده لاتين :
Worldwide interest in potato as a valuable crop for food security is increasing (Camire et al., 2009)
and nitrogen (N) nutrition is the main factor determining growth and final yield of potato crops (Bangemann et al.,
2014). Nitrogen deficiency limits crop growth, whereas nitrogen excess is often leached into the environment and
results in pollution (Hu et al., 2014). Farmyard manure is another source of nitrogen and other nutrients which can
decrease the demand for chemical fertilizers. The goal of this study was to investigate effects of using chemical
fertilizers and farmyard manure on vegetative growth and tuber yield of potato in order to produce healthy potato
crops and efficient utilization of chemical fertilizers and farmyard manure.
Materials and methods: A field experiment was conducted in a randomized complete block design with three
replications in the Ardabil area in 2013. The experimental treatments included: a control treatment; application of
326 Kg ha-1
, 652 kg ha-1 and 978 kg ha-1 of chemical urea fertilizer; application of 21.1 ton ha-1
, 42.3 ton ha-1 and
63.5 ton ha-1 of sheep manure; and application of 27.6 ton ha-1
, 55.2 ton ha-1 and 82.9 ton ha-1 of cow manure. The
fertilizing was done based on the application of 150, 300 and 450 Kg of nitrogen per hectare, respectively. During
the growth season, date of emergence, flowering, tuber formation, and at harvesting time, the number of stems per
plant, plant height, shoot dry weight and, finally, yield and yield components were measured.
Results and discussion: According to the results, yield, yield components and phenological and morphological
traits were all significantly influenced by the fertilizer treatments. Increased urea and farmyard manure application
delayed full flowering and maturity compared with the unfertilized treatment. The application of cow manure (82.9
ton ha-1
) and chemical fertilizer (978 kg ha-1
) increased the duration of maturity by about 6.67 and 6.25 percent in
comparison to the control, respectively, while emergence was accelerated by increasing farmyard manure. The
effect of treatments on the number of stems per plant was significant (P<0.05), although there were no significant
differences between organic and chemical treatments. Height plant and shoot dry weight were increased by
increasing urea and farmyard manure. In general, farmyard manure was notably superior to chemical fertilizer
with respect to tuber number, tuber weight as well as tuber yield. The application of 42.3 ton ha-1 and 63.5 ton ha-
1 of sheep manure increased yield about 2.8 and 3.0-fold, respectively, in comparison to the control. The highest
average tuber weight (126.51 g) and number of tubers per plant (10.2 Tuber) were obtained in treatments of 63.5
and 42.3 ton ha-1 of sheep manure, respectively. The impact of fertilizer treatments on percentage of small- and
average-sized tubers per plant was not significant; however, it was significant on percentage of large-sized tubers
per plant. As the amount of farmyard manure increased to 300 kg N-1 ha-1
, this increased the percentage of largesized
tubers. The application of cow and sheep manure led, respectively, to an increase in percentage of largesized
tubers of about 4.9 and 3.6-fold in comparison to the control. Conclusion: : In general, manures were remarkably superior to chemical fertilizer with respect to growth and yield
of potato; the highest yield, weight as well as number of tubers were produced under treatment with 42.3 ton ha-1
and 63.5 ton ha-1 of sheep manure. Hence, this treatment could be considered instead of continuous use of chemical
fertilizers as a shift towards sustainable agriculture and to reduce pollution from chemical fertilizers.
