ارزيابي كيفيت منابع آب زيرزميني دشت مهربان با استفاده از روش هاي GQI و FGQI

Evaluating the Quality of Mehraban Plain Groundwater Resources Using GQI and FGQI Methods

دشت مهربان در شرق استان آذربايجان شرقي واقع شده است. در اين دشت، آب زيرزميني تنها منبع تامين ­كننده آب شرب ساكنان است. در اين منطقه سنگ كف آبخوان و بلندي هاي اطراف آن عمدتاً از رسوبات مربوط به دوره نئوژن شامل مارن هاي گ چ­دار و نمك دار، ماسه، سيلت- مارن، كنگلومرا و آهك تشكيل يافته است. اين دشت در مقايسه با ديگر دشت هاي استان آذربايجان­شرقي از نظر كميت و كيفيت منابع آب از بحراني ترين مناطق به­ حساب مي آيد. به ­طوري كه چندين روستاي پر جمعيت اين دشت آب شرب خود را از آب شيرين كن نصب شده در روستاي اربطان، دريافت مـي دارند، لذا پايش و ارزيابي كيفيت آن بسيار با اهميت است. روش هاي متداول بـررسي كيفيت آب زيرزميني براي مصارف شرب، مانند دياگرام شولر، امكان ارزيابي آب­ها با در نظر گرفتن پارامترهاي شيميايي به ­صورت منفرد و در يك نقطه آبخوان را فراهم مي كنند. از شاخص هاي مهم ديگر براي ارزيابي و پهنه بندي كيفيت آب­هاي زيرزميني، روش­هاي شاخص كيفي آب زيرزميني (GQI) و فازي - شاخص كيفي آب زيرزميني (FGQI) است. هدف از اين مطالعه، به ­كار بردن روش هاي FGQI، GQI در ارزيابي كيفيت آب زيـرزميني دشت مهربان، بر اساس استانداردهاي سازمان بهداشت جـهاني (WHO) و اسـتاندارد تحقيقات صنعتي ايران (ISIRI) است. بـدين منظور از ده پارامتر شـيميايي موثر (،F-،NO2-3، Ca2+، Mg2+ ،Na+، Cl-، SO42-، TDS K+،HCO-3) كه فراواني زيادي در آب زيرزميني دارند، استفاده و با استانداردهايISIRI، WHO مقايسه شده است. نتايج اين مطالعه نشان داد كه بر اساس شاخص­هاي GQI و FGQI آب هاي زيرزميني منطقه مورد مطالعه از نظر كيفيت، بين رده هاي كاملاً نامطلوب تا مناسب قرار مي گيرند.

Mehraban Plain is located in the eastern part of the East Azarbaijan province. In this plain groundwater resources are the main source of water supply for drinking. In this area the bedrock of the aquifer and its surrounding high lands are mainly formed by Neogene sediments including gypsy and salty marls, sand, silt-marl, conglomerate and limestone. Compared to other plains of the West Azarbaijan province, this plain is in a much more critical condition due to its groundwater quality and quantity. Some of the high populated villages are using the desalinated product water which is installed in Arbatan village to supply their drinking water, therefore, monitoring and evaluation of water quality in this area is very important. Common methods for examining groundwater quality for drinking purpose such as Schoeller diagram provide point assessment of groundwater quality with respect to chemical parameters. Other important indices for groundwater evaluating and quality zoning are GQI and FGQI methods. The aim of this study is to apply GQI and FGQI methods for the assessment of groundwater quality in Mehraban Plain according to WHO and ISIRI standards. For this purpose ten affective chemical parameters (TDS, K+,HCO-3, F-,NO2-3, Ca2+, Mg2+ ,Na+, Cl-, SO42-), with high concentrations in groundwater, and high efficiency were used and compared with WHO and ISIRI standards. The results of this study showed that according to the GQI and FGQI indices the groundwater quality is accounted between unfavorable up to suitable in the area under study.