تجزيه و تحليل استراتژي‌هاي توسعه صادرات به كشورهاي آسياي ميانه با مدل SWOT در راستاي برنامه ششم توسعه

Analyzing Strategies of Developing Exports to Central Asian Countries on the Basis of the Sixth Development Plan by SWOT Model

موقعيت راهبردي ايران نسبت به كشورهاي آسياي ميانه، فرصت مناسبي براي نيل به اهداف و برنامه‌هاي توسعه‌اي كشور از مرزهاي شرقي به وجود مي‌آورد. هدف اين پژوهش، تدوين راهبردهايي براي نيل به اهداف توسعه صادرات مندرج در برنامه‌هاي توسعه‌اي كشور است. در اين پژوهش، با مطالعه و استخراج عوامل مؤثر بر صادرات به كشورهاي آسياي ميانه، وزن‌دهي و اولويت‌بندي آن‌ها توسط خبرگان شركت‌هاي بازرگاني، متخصصين در دستگاه‌هاي دولتي مرتبط و تشكل صادراتي، رويكرد مناسب جهت توسعه صادرات تدوين گرديده است. اين راهبردها توسط تيم برنامه‌ريزي راهبردي شامل خبرگاني از بخش تجارت خارجي سازمان بازرگاني، امور بين-المل استانداري خراسان رضوي، مديريت بازارچه‌هاي مرزي و همچنين مديريت منطقه ويژه اقتصادي سرخس، پيشنهاد، ارزيابي و اولويت‌بندي شده است. نتايج مطالعات نشان مي‌دهد كه مناسب‌ترين رويكرد در تدوين راهبردهاي توسعه صادرات به كشورهاي آسياي ميانه، رويكرد تهاجمي بوده و نتايج حاصل از تدوين و اوليت‌بندي راهبردها نشان داد كه راهبردهاي «بهبود خدمات بانكي و بيمه‌‌اي براي صادرات كالا و خدمات»، «ارائه مشوق‌هاي صادراتي»، و همچنين «بهبود زيرساخت‌هاي صادراتي اعم از زيرساخت‌هاي حمل و نقل»، از بالاترين اولويت‌هاي راهبردي صادرات به حوزه مذكور قلمداد شده‌اند. نتايج اين پژوهش مي‌تواند راهنماي برنامه‌ريزان در تدوين سياست‌ها و اجراي آن‌ها در منطقه به ويژه در آسياي ميانه باشد.

Iran's strategic position in Central Asia is an opportunity to achieve the objectives of development plans of the country. The aim of this study was to formulate strategies to achieve the goal of developing the country's exports trade set forth in the development plans. In this research, factors affecting export trade to Central Asian Countries, and weighting and prioritization of them by business experts, professionals in related governmental bodies and export associations have been investigated. These strategies are proposed, evaluated and prioritized by a team of strategic planning experts including members from the foreign trade department of Trade Organization, International Affairs Department of Khorasan-e-Razavi Governorship, management office of border markets, and Sarakhs Special Economic Zone administration. The results show that the best approach toward codifying export trade development strategies is aggressive approach. It was also concluded that that Strategies of “improving banking and insurance services for goods and services export, "providing export incentives, and “improving export infrastructures, including transportation infrastructures, are the highest strategic priorities of exports trade to the mentioned area. The results will guide planners in formulating and implementing policies in the region, particularly in Central Asia.