ارزيابي صفات رشدي و پايداري عملكرد گندم با كاربرد تريكودرما و اينتروباكتر

Evaluation of Growth and Yield Stability of Wheat by Application of Trichoderma and Enterobacter sp

پژوهش حاضر به‌منظور بررسي اثر تيمار تريكودرما هاماتوم (Trichoderma hamatum) و اينتروباكتر (Enterobacter sp.) به‌عنوان محرك رشد گياه بر صفات رويشي و عملكرد گندم (رقم ميلان)، در روستاي سوته شهرستان ساري به‌صورت كرت‌هاي خرد‌شده فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 94-1393 انجام شد. عامل اصلي كود فسفر (سوپرفسفات‌ تريپل) در سه سطح صفر، 50 و 100 كيلوگرم در هكتار و عامل‌ فرعي شامل تيمار قارچي در دو سطح عدم تلقيح (شاهد) و تلقيح با تريكودرماو ‌تيمار باكتريايي در دو سطح بدون باكتري (شاهد) و تلقيح با اينتروباكتر بودند. نتايج حاكي از تأثير مثبت هر دو ‌تيمار قارچوباكتري بر بيشتر صفات مورد بررسي در گياه گندم بود. در سطوح فسفر صفر، 50 و 100 كيلوگرم در هكتار،كاربرد اينتروباكتر به‌ترتيب باعث افزايش حدود 19، 7 و 26 درصدي عملكرد دانه شد. همچنين، تلقيح تريكودرما افزايش حدود 13 درصدي عملكرد دانه و 10 درصدي زيست‌توده را نسبت به شرايط عدم كاربرد قارچ و باكتري به‌همراه داشت. تلقيح ‌توأم قارچ و باكتري نيز باعث افزايش تمامي صفات از جمله طول سنبله (حدود چهار درصد)، عملكرد دانه (حدود 21 درصد) و زيست‌توده (حدود 10 درصد) نسبت به شرايط شاهد گرديد. بنابراين، با توجه به بهبود صفات مورد بررسي گندم در پي تلقيح با اين ريزجانداران در تمامي سطوح فسفر مصرفي نسبت به مصرف تنهاي كود شيمايي فسفره، مي‌توان اظهار داشت كه استفاده از اين نهاده‌هاي بوم‌سازگار ضمن بهبود عملكرد دانه، مي‌تواند باعث كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفره گشته و از نظر زيست‌محيطي نيز بسيار كارآمد مي‌باشند.

This study was carried out to study the effect of biopriming using Trichoderma hamatum and Enterobacter sp. as plant growth promoting on some morphological characteristics and grain yield (GY) of wheat (Triticum aestivum L. cv. ‘Milan’). A field experiment was conducted in a split factorial arrengment based on randomized complete block design with three replications in Sari (Soteh village) during 2014-2015. Three levels of triple super phosphate (TSP; zero, 50 and 100 kg.ha-1) were applied as the main plot and both fungal (inoculation with Trichoderma hamatum and uninoculated as control) and phosphate solubilizing bacteria (PSB) inoculations (inoculation with Enterobacter sp. and uninoculated as control), were served as the sub-plots. The results indicate a positive effect of both fungal and PSB inoculations on the most studied traits of wheat. Enterobacter sp. increased GY by 19, 7, and 26% when used with zero, 50 and 100 kg.ha-1 of TSP, respectively. In addition, Trichoderma hamatum increased GY and biological yield (BY) by 13 and 10%, respectively, as compared to the control conditions. Enterobacter sp. inoculation along with Trichoderma hamatum enhanced the values of all studied triats such as panicle length (4%), GY (21%) and (10%) as compared to the control. Therefore, these environmental friendly microorganisms can be used as an effective seed inoculants to improve grain yield of wheat and to decrease over application of P fertilizers and also could be useful tools for soil productivity, particularly when were used along with TSP as compared to the application of TSP alone.