بررسي تركيب هاي شيميايي اسانس گياه Pimpinella olivierioides Boiss. & Hausskn

Study of chemical composition of the Pimpinella olivierioides Boiss. & Hausskn. essential oils from Iran

جنس Pimpinella با حدود 180-170 گونه در جهان، يكي از بزرگترين جنس هاي خانواده چتريان مي باشد. براساس مطالعات فلور ايران، اين جنس در فلات ايران، 25 گونه دارد كه 22 گونه آن در ايران است و 6 گونه از آنها بومي هستند. گونه Pimpinella olivierioides Boiss. & Hausskn. در منطقه غرب و مركز پراكنش دارد. هدف از انجام اين تحقيق، تعيين تركيب هاي شيميايي موجود در اسانس گونه P. olivierioides مي باشد. اندام هاي گياه P. olivieroides در مرحله گلدهي در اواخر تير 1391 از منطقه نهاوند جمع آوري و پس از تفكيك در دماي محيط خشك و بعد به ذرات كوچك آسياب شدند. نمونه ساقه و برگ، ريشه و گل آذين به تفكيك با روش تقطير با آب اسانس گيري شدند. براي جداسازي و شناسايي تركيب هاي اسانس از دستگاه هاي گاز كروماتوگرافي GC و گاز كروماتوگرافي متصل به طيف سنج جرمي (GC/MS) استفاده شد. بازده اسانس ساقه و برگ گياه P. olivieroides (بر پايه وزني-وزني خشك شده) 0.09%، ريشه 0.52% و گل آذين 0.57% بود. بيشترين درصد تركيب هاي اسانس ساقه و برگ، ريشه و گل آذين به ترتيب جرماكرن D (36.5%، 21.9% و 11.1%) و بي سيكلوجرماكرن (7.5%، 15.9% و 4.4%) بودند. بتا-بيزابولن (24.9%) فقط در اسانس ريشه و ترانس-پينوكامفن (14.7%) و سيس-پينوكامفن (13.4%) ديگر تركيب هاي شاخص اسانس ساقه و برگ بودند. نكته جالب توجه در مورد اين اسانس ها، رنگ آنها بود كه به ترتيب آبي روشن، آبي كاربني و سبز چمني بود. با مقايسه تركيب هاي اصلي اسانس مشخص مي شود كه تنوع تركيب ها در اسانس اندام هاي مختلف وجود دارد.

Pimpinella،with about 170-180 species in the world، is one of the largest genus of Apiaceae. Based on the flora of Iran، there are 25 species of Pimpinella in Iranian plateau، so that 22 species with six endemic species are found in Iran. P. olivierioides Boiss. & Hausskn. is distributed in West and Central Iran. The aim of this study was to determine chemical composition of P. olivierioides essential oil. The plant parts of P. olivieroides were collected at flowering stage from Nahavand (Hamedan Province)، on July 2012. The plant organs including stem and leaf and inflorescence were dried in laboratory and crushed to particles. The essential oils were obtained by hydrodistillation and analyzed by GC and GC/MS. The yield of stem and leaf essential oils (w/w dried weight) was 0.09%، root 0.52% and inflorescence 0.57%. The major components of stem and leaf، root and inflorescence essential oils were Germacrene D (36.5%، 21.9% and 11.1%)، Bicyclogermacrene (7.5%، 15.9% and 4.4%)، respectively. b-bisabolene (24.9%) was found only in root essential oil. Trans-pinocamphene (14.7%) and cis-pinocamphene (13.4%) were found only in stem and leaf essential oils. The interesting thing about the essential oils was their colors. The color of stem and leaf، root and inflorescence essential oils was light blue، blue، and green grass، respectively. Our results clearly showed that very different compositions were found in the essential oil of P. olivierioides organs.