تحليل درجه استقلال مقام پولي براساس يك قاعده فقهي

Analysis of the Independency Degree of Monetary Authority in Iran Based on a Jurisprudential Rule

ضرورت تثبيت اقتصادي به عنوان يكي از اهداف اقتصاد كلان، نيازمند استقرار نهادهاي پولي و مالي كارآمد است. ادبيات استقلال بانك مركزي و تجارب جهانيدر اين زمينه نيز بدين سبب موضوعيت پيدا مي كند؛ اما شاخص هاي متعارف استقلال مقام پولي، هيچ كدام به قواعد فقهي مرتبط با بانكداري توجه نداشته اند. بنابراين، نظام بانكداري اسلامي، براي تحليل ميزان استقلال مقام پولي نيازمند رويكرد جديدي است. در اين مقاله پس از بيان تجارب جهاني مبتني بر استقلال بانك مركزي با تبيين كاربرد واژه «غرر» نشان داده مي شود كه دامنه كاربرد قاعده فقهي نفي غرر فقط در عرصه عقود اسلامي نيست و اين قاعده، قابليت به كارگيري در سياست گذاري پولي را هم دارد. از آنجا كه سياست هاي آتي مقام پولي در خصوص افزايش يا كاهش تورم، بر منافع حالِ بنگاه هاي اقتصادي تاثيرگذار است، غرري بودن رفتار مقام پولي در سياست گذاري به دليل وابستگي به دولت از طريق افزايش عدم اطمينان در متغيرهاي تصميم بنگاه هاي اقتصادي، باعث افزايش مستمر در انتظارات تورمي و يا ركود مي شود. بنابراين، تحليل استقلال مقام پولي مبتني بر قاعده نفي غرر اهميت دارد. در اين مقاله، با دسته بندي درجه غرري بودن سياست مقام پولي مبتني بر يقين، ظن، شك، وهم و عدم اطمينان كامل بنگاه هاي اقتصادي به مقام پولي، در چارچوب يك الگوي فيليپس تعميم يافته، اثبات مي شود. افزايش در درجه غرري شدن سياست پوليِ، منجر به افزايش فزاينده در تورم و منجر به عدم تحقق هدف مقام پولي در حفظ ارزش پول و مهار تورم مي شود. بر اين اساس، الگويي مبتني بر شكل گيري استقلال مقام پولي براساس درجه غرري بودن سياست مقام پولي ارائه مي گردد.

Economic stabilization as one of the objectives of macroeconomic needs efficient financial and monetary institutions. That is why literature of central bank independency and international experiences in this field became more important and relevant. However, conventional indices of the independency of monetary authority do not due to any Islamic jurisprudential rules related to banking. Therefore, the Islamic banking system needs a new approach for estimation of the independency degree of the monetary authority. In the present study, initially, international experiences on the central bank independency are mentioned. Then, by explanation of the word Gharar it is shown that the scope of the jurisprudential rule of denying Gharar is not only in the field of transaction contractions, but rather in monetary policy. Because future monetary policies concerning the increase or decrease in inflation, effect on the present value of agencies, a monetary policy based on Gharar increases the uncertainty of agents’ behaviors and increases their expected inflation or recession. Then, by classification of the degree of Gharar grounded monetary policy based on certainty, suspicion on, doubt, illusion and complete uncertainty of agencies to monetary authority, in an augmented Philips curve, we prove that, increasing in the degree of Gharar based monetary policy leads to the a mounting increase of inflation. So, the object of stabilization would lead to fail. Finally, we present a pattern for formation of independent monetary authority based on classification of degree of Gharar based monetary policy.